Εκδόσεις ιατρικής

Δωρεάν εκδόσεις ιατρικής

Αρχική σελίδα περιοδικού C.V.P. ΙΑΤΡΙΚΗΣ

 

Κριτικές του άρθρου

 

Έκδοση περιοδικών ιατρικής

«ΕΦΑΡΜΟΓΕΣ ΤΗΣ ΤΗΛΕΪΑΤΡΙΚΗΣ ΣΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ»

“APPLICATION OF TELEMEDICINE IN GREECE

ΚΑΡΑΣΤΕΡΓΙΟΥ Χ.

KARASTERGIOU C.

ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΚΟ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΟ ΙΔΡΥΜΑ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ

TECHNOLOGICAL EDUCATION INSTITUTE OF THESSALONIKI

ABSTRACT

The need το transmit medical information with images, data and voice from distance via telecommunications has come to our knowledge from ages. The topic has new interest because of the progress in technology of telecommunications and information systems. The current article presents Telemedicine and it aims to inform the reader in a simple way about what Telemedicine is and where it can be used. Firstly, the paper presents the definition and the purpose of Telemedicine. Following, it examines the courses of services and application of Telemedicine in Greece with examples from the various sectors and analyzes its advantages and benefits. Finally, the article maps out statistics from the use of Telemedicine in Greece and attempts its evaluation.

ΠΕΡΙΛΗΨΗ

Η ανάγκη μεταδόσεως ιατρικών πληροφοριών, με εικόνες, δεδομένα και φωνή εξ αποστάσεως, μέσω διαφόρων τηλεπικοινωνιακών μέσων, έχει αναγνωριστεί προ πολλού. Το θέμα αποκτά νέο ενδιαφέρον εξαιτίας της προόδου που έχει επιτευχθεί στην τεχνολογία των τηλεπικοινωνιών και της πληροφορικής. Το παρόν άρθρο παρουσιάζει την Τηλεϊατρική και αποσκοπεί με τρόπο σαφή και απλό να ενημερώσει τον αναγνώστη για το τι είναι η τηλεϊατρική και ποιες είναι οι εφαρμογές της. Αρχικά, αναφέρονται ο ορισμός και ο σκοπός της Τηλεϊατρικής. Στη συνέχεια, αναλύονται οι κατευθύνσεις υπηρεσιών και εφαρμογών της Τηλεϊατρικής στην Ελλάδα με παραδείγματα στους διάφορους τομείς και ακολουθούν τα πλεονεκτήματα και τα οφέλη αυτής. Τέλος, το άρθρο παρουσιάζει στατιστικά στοιχεία από τη χρήση της Τηλεϊατρικής στην Ελλάδα και επιχειρεί μια αξιολόγηση αυτής.


1. ΓΕΝΙΚΑ ΠΕΡΙ ΤΗΛΕΪΑΤΡΙΚΗΣ

1.1. ΤΙ ΕΙΝΑΙ Η ΤΗΛΕΪΑΤΡΙΚΗ

Η λέξη Τηλεϊατρική είναι σύνθετη και αποτελείται από το πρόθεμα Τηλε- που σημαίνει «εξ αποστάσεως» και τη λέξη ιατρική. Στα Αγγλικά ο ίδιος όρος είναι «Telemedicine».

Τηλεϊατρική είναι η χρήση των υπολογιστών και των δικτύων τηλεπικοινωνίας στο χώρο της Ιατρικής επιστήμης, με σκοπό να διευκολύνουν την παροχή ιατρικής φροντίδας από απόσταση.1

1.2. ΟΡΙΣΜΟΣ ΤΗΣ ΤΗΛΕΪΑΤΡΙΚΗΣ

Ο ορισμός της Τηλεϊατρικής, όπως συνάγεται από τα παραπάνω και αποτελεί πρόταση προς την Ε.Ο.Κ. για υιοθέτηση στα πλαίσια του Προγράμματος Πλαισίου για την Ανάπτυξη της Έρευνας και της Τεχνολογίας είναι:

«Oι εξετάσεις, η παρακολούθηση και η αντιμετώπιση των ασθενών και η εκπαίδευση ασθενών και ιατρικού προσωπικού με τη χρήση συστημάτων, τα οποία επιτρέπουν άμεση πρόσβαση στις γνώσεις εξειδικευμένου προσωπικού και σε πληροφορίες που αφορούν τους ασθενείς, ανεξάρτητα από το που βρίσκονται ο ασθενής και οι πληροφορίες».2

Στην Παγκόσμια Οργάνωση Υγείας (Executive board 101st Session, 21 Ιανουαρίου 1998) χρησιμοποιήθηκε ο ακόλουθος ορισμός για την Τηλεϊατρική:

«Παροχή ιατρικής περίθαλψης - σε περιπτώσεις όπου η απόσταση είναι κρίσιμος παράγοντας - από όλους τους επαγγελματίες του χώρου της Υγείας χρησιμοποιώντας τεχνολογίες πληροφοριών και επικοινωνιών για την ανταλλαγή έγκυρης πληροφορίας για τη διάγνωση, αγωγή και πρόληψη ασθενειών, την έρευνα και εκτίμηση, όπως και τη συνεχή εκπαίδευση των επαγγελματιών Υγείας, όλα αυτά στα πλαίσια της αναβάθμισης της Υγείας των ατόμων και των κοινοτήτων τους».

1.3. ΣΚΟΠΟΣ ΤΗΣ ΤΗΛΕΪΑΤΡΙΚΗΣ

Παρόλο που υπάρχουν πολλές πιθανές εφαρμογές, ο κύριος σκοπός της τηλεϊατρικής είναι να επιτρέψει στους γιατρούς (ή άλλους παροχείς ιατρικών υπηρεσιών) να προσφέρουν τις υπηρεσίες τους στο μέρος όπου βρίσκεται ο ασθενής, χρησιμοποιώντας συνδυασμό από βίντεο, ήχο, δεδομένα και εικόνες.3

Ο όρος καλύπτει και πλευρές της ιατρικής που αφορούν τα συστήματα που έχουν ως σκοπό τη διευκόλυνση της επικοινωνίας μεταξύ ιατρικού προσωπικού που βρίσκεται σε μεγάλη απόσταση είτε από εξειδικευμένους συναδέλφους τους είτε από κεντρικές εξειδικευμένες μονάδες και νοσοκομεία.

2. ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΕΙΣ ΥΠΗΡΕΣΙΩΝ ΚΑΙ ΕΦΑΡΜΟΓΩΝ ΤΗΣ ΤΗΛΕΪΑΤΡΙΚΗΣ

Με βάση τη χρήση τηλεπικοινωνιακών και πληροφοριακών συστημάτων και τη μετατροπή ιατρικής πληροφορίας σε ηλεκτρονική μορφή, διακρίνονται οι παρακάτω κύριες κατευθύνσεις υπηρεσιών και εφαρμογών:4

·        Τηλεκπαίδευση, που καλύπτει τις ανάγκες του ενεργού ιατρικού και παραϊατρικού προσωπικού για συνεχή ενημέρωση σε διάφορους τομείς της ιατρικής. Επιπλέον εξασφαλίζεται εκπαίδευση του υγιούς πληθυσμού μέσω προγραμμάτων Αγωγής Υγείας, με σκοπό να διαμορφωθούν νέοι τρόποι συμπεριφοράς, όχι μόνο για την πρόληψη των νοσημάτων, αλλά και για την προστασία και προαγωγή της υγείας.5

·        Τηλεδιάγνωση, που καλύπτει την από απόσταση μελέτη από ειδικούς των αποτελεσμάτων των ιατρικών εξετάσεων (ακτινογραφίες, εργαστηριακά ευρήματα κλπ) και τη σύνταξη σχετικών αναφορών.

·        Τηλεθεραπεία, που καλύπτει την από απόσταση παρακολούθηση ασθενών, όπου ο ασθενής επισκεπτόμενος την πλησιέστερη προς τον τόπο διαμονής του ιατρική μονάδα μπορεί να τυγχάνει ιατρικής φροντίδας από απομακρυσμένο ιατρικό κέντρο ως προς την πάθησή του.

·        Τηλεσυμβουλευτική, που καλύπτει την ανάγκη ανταλλαγής απόψεων καθώς και την οργάνωση συμβουλίων ειδικών ιατρών για την αντιμετώπιση συγκεκριμένων σύνθετων καταστάσεων όπου απαιτείται η ταυτόχρονη μελέτη της κατάστασης του ασθενούς από ειδικούς διαφορετικών ειδικοτήτων.

2.1. ΠΡΩΤΗ ΕΦΑΡΜΟΓΗ της ΤΗΛΕΪΑΤΡΙΚΗΣ ΣΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ

Το Εργαστήριο Ιατρικής Φυσικής, του Ιατρικού Τμήματος του Πανεπιστημίου Αθηνών και το Α' Παθολογικό Τμήμα του Σισμανογλείου Γενικού Περιφερειακού Νοσοκομείου εγκατέστησαν στις 18 Ιουλίου1989 το πρώτο πειραματικό σύστημα στην Ελλάδα.

Τα σχετικά πειράματα για την διερεύνηση της καταλληλότητας τέτοιων συστημάτων στην υποστήριξη του ιατρικού προσωπικού με την αποστολή εικόνων, ιατρικών δεδομένων και φωνής, μέσω του υπάρχοντος τηλεφωνικού δικτύου, διεξήχθησαν αρχικά με τα Κέντρα Υγείας Σπάτων και Παροικίας Πάρου και στη συνέχεια του Νομαρχιακού Νοσοκομείου Καρπενησίου και του Κέντρο Υγείας Δυτικής Φραγκίστας.6

Συγκεκριμένα, ολόκληρο τον μήνα Σεπτέμβριο 1989 το σύστημα της Τηλεϊατρικής εγκαταστάθηκε και λειτούργησε μεταξύ Σισμανογλείου και του Κέντρου Υγείας Σπάτων μέχρι τις 21/10/89.

Στη συνέχεια το ένα τερματικό Τηλεϊατρικής εγκαταστάθηκε στο Κέντρο Υγείας Παροικίας Πάρου και μέχρι τις αρχές Φεβρουαρίου χρησιμοποιήθηκε, κάτω από πραγματικές συνθήκες, για την υποστήριξη του ιατρικού προσωπικού του ΚΥ. Λειτούργησε από 21/10/89 έως 12/2/90.

Ακολούθως, το Φεβρουάριο του 1990, το τερματικό Τηλεϊατρικής μεταφέρθηκε από την Πάρο στο Νομαρχιακό Νοσοκομείο Καρπενησίου, όπου παρέμεινε μέχρι τον Νοέμβριο του 1990.

Μετά την επιτυχία της πειραματικής φάσης εγκαταστάσεως και λειτουργίας του συστήματος της Τηλεϊατρικής στα Σπάτα, Πάρο και Καρπενήσι και λίγο πριν την τοποθετήσεως συστημάτων σε πανελλήνια κλίμακα, η Ομάδα Τηλεϊατρικής υλοποίησε απόφασή της, για την μεταφορά και λειτουργία του υπάρχοντος τερματικού Τηλεϊατρικής στο ΚΥ Δ. Φραγκίστας.

Μετά το Νοσοκομείο Καρπενησίου το τερματικό Τηλεϊατρικής εγκαταστάθηκε στο Κ.Υ. Δ. Φραγκίστας στις 23 Νοεμβρίου 1990.

Αμέσως ακολούθησε μία πειραματική φάση που διήρκησε μέχρι τις 20 Δεκεμβρίου 1990. Μετά την αποχώρηση των επισκεπτών ιατρών του Σισμανογλείου, το σύστημα Τηλεϊατρικής λειτούργησε αποκλειστικά από τους αγροτικούς ιατρούς που υπηρετούσαν στο Κέντρο Υγείας μέχρι τον Μάϊο του 1991.

Από τον Σεπτέμβριο 1991 άρχισε η σταδιακή εγκατάσταση τερματικών Τηλεϊατρικής στα 13 Κέντρα Υγείας της πιλοτικής φάσης του Προγράμματος. Αυτά τα Κ.Υ. είχαν δυνατότητα σύνδεσης μέσω συστήματος Τηλεϊατρικής με το Σισμανόγλειο για οποιοδήποτε επείγον ή χρόνιο περιστατικό ζητηθεί η γνώμη ειδικού ιατρού του Νοσοκομείου. Η περίοδος Ιανουαρίου-Απριλίου χρησιμοποιήθηκε για πειραματικές επικοινωνίες, ενώ μέχρι τις 30 Ιουνίου 1992 παρέχετο υποστήριξη σε 8ωρη βάση. Από την 1η Ιουλίου 1992 παρέχεται 24ωρη υποστήριξη.

Πίνακας 1: Κέντρα Υγείας που μετείχαν στην πρώτη φάση του Προγράμματος Τηλεϊατρικής του Υπουργείου Υγείας στην Ελλάδα

1

Λήμνου (Νομού Λέσβου)

2

Σκοπέλου (Νομού Μαγνησίας)

3

Θεσπρωτικού (Νομού Πρεβέζης)

4

Ιάσμου (Νομού Ροδόπης)

5

Σιδηροκάστρου (Νομού Σερρών)

6

Αμυνταίου (Νομού Φλωρίνης)

7

Σουφλίου (Νομού Έβρου)

8

Ορεστιάδος (Νομού Έβρου)

9

Φιλιατών (Νομού Θεσπρωτίας)

10

Τσοτυλίου (Νομού Κοζάνης)

11

Θήρας (Νομού Κυκλάδων)

12

Γυθείου (Νομού Λακωνίας)

13

Δυτικής Φραγκίστας (Νομού Ευρυτανίας)

 

Πίνακας 2: Συνδεδεμένα Κέντρα Υγείας μέσω δικτύου Τηλεϊατρικής στην Ελλάδα σήμερα7

1

Κέντρο Υγείας Σαντορίνης

2

Κέντρο Υγείας Πάρου

3

Περιφερειακό Ιατρείο Οινουσσών

4

Περιφερειακό Ιατρείο Φούρνων

5

Περιφερειακό Ιατρείο Καστελόριζου

6

Κέντρο Υγείας Άντισσας

7

Κέντρο Υγείας Σκοπέλου

8

Περιφερειακό Ιατρείο Αστυπάλαιας

9

Κέντρο Υγείας Ιθάκης

10

Κέντρο Υγείας Λήμνου

11

Περιφερειακό Ιατρείο Κουρουνίων (Χίος)

12

Κέντρο Υγείας Σουφλίου

13

Κέντρο Υγείας Εχίνου

14

Κέντρο Υγείας Τσοτυλίου

15

Κέντρο Υγείας Αμυνταίου

16

Νοσοκομείο - Κέντρο Υγείας Φιλιατών

17

Κέντρο Υγείας Παραμυθιάς

18

Κέντρο Υγείας Θεσπρωτικού

19

Κέντρο Υγείας Γυθείου

20

Περιφερειακό Ιατρείο Κιμώλου

21

Κέντρο Υγείας Άνδρου

22

Κέντρο Υγείας Ίου

23

Κέντρο Υγείας Μυκόνου

24

Κέντρο Υγείας Τήνου

25

Κέντρο Υγείας Νάξου

26

Κέντρο Υγείας Μήλου

27

Κέντρο Υγείας Έμπωνα

28

Κέντρο Υγείας Αρχαγγέλου

29

Κέντρο Υγείας Καρπάθου

30

Κέντρο Υγείας Πάτμου

31

Κέντρο Υγείας Καλλονής

32

Κέντρο Υγείας Πλωμαρίου

33

Κέντρο Υγείας Πολυχνίτου

34

Κέντρο Υγείας Πυργίου

35

Κέντρο Υγείας Καρλοβασίου

36

Κέντρο Υγείας Σκιάθου

37

Κέντρο Υγείας Πρίνου

38

Περιφερειακό Ιατρείο Σύμης

39

Περιφερειακό Ιατρείο Αλοννήσου

40

Περιφερειακό Ιατρείο Σαμοθράκης

 

2.2. ΤΟ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΑΚΟ ΣΥΣΤΗΜΑ ΤΟΥ Ε.Κ.Α.Β.

Το «Πληροφοριακό Σύστημα Προνοσοκομειακής Επείγουσας Ιατρικής»8 ξεκίνησε τον Ιανουάριο του 1996, και χρηματοδοτείται κατά ένα μέρος από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή και συγκεκριμένα από το πρόγραμμα HECTOR, στα πλαίσια του Προγράμματος Εφαρμογών Τηλεϊατρικής στην Υγεία.

Έχει ως σκοπό την αναβάθμιση των εθνικών συστημάτων προνοσοκομειακής αντιμετώπισης επείγοντων περιστατικών (π.χ. Ε.Κ.Α.Β.) χρησιμοποιώντας σύγχρονες τεχνολογίες πληροφορικής και τηλεπικοινωνιών.

Το πρόγραμμα εντάσσεται στην προσπάθεια να αναπτυχθεί ένα ολοκληρωμένο περιφερειακό δίκτυο τηλεϊατρικής στην Κρήτη και δίνει λύσεις για τη γεωγραφική παρακολούθηση ασθενοφόρων και κινητών μονάδων, τη βέλτιστη χρήση των διαθέσιμων πόρων, τη λήψη, μεταφορά, ανάλυση και αποθήκευση ζωτικών παραμέτρων με τη δυνατότητα τηλεπαρακολούθησης περιστατικών, καθώς και ένα ηλεκτρονικό αρχείο επείγοντων περιστατικών.

2.2.1. Χαρακτηριστικά Συστήματος

Το πιλοτικό σύστημα που αναπτύσσεται σε συνεργασία με το Ε.Κ.Α.Β. Ηρακλείου έχει τα παρακάτω γενικά χαρακτηριστικά:

        Υποστήριξη του τηλεφωνητή στο κέντρο καθοδήγησης του Ε.Κ.Α.Β.

        Υποστήριξη ιατρικών πρωτοκόλλων για την εκτίμηση της βαρύτητας του περιστατικού.

        Βοηθητικό σύστημα για την εντόπιση του σημείου ατυχήματος ή της προέλευσης της κλήσης σε ηλεκτρονικό χάρτη.

        Λήψη ζωτικών παραμέτρων, εικόνων βίντεο στις κινητές μονάδες και άμεση μεταφορά τους στο κέντρο καθοδήγησης του Ε.Κ.Α.Β. μέσω τηλεϊατρικής.

        Αυτόματη αξιολόγηση ζωτικών παραμέτρων ανά πάσα στιγμή, σύμφωνα με τέσσερα διαφορετικά συστήματα βαθμολόγησης (π.χ. RITS, RAPS).

        Δυνατότητα τηλεπαρακολούθησης και τηλεδιάγνωσης, που βασίζεται στη μεταφορά ζωτικών παραμέτρων και ηλεκτροκαρδιογραφημάτων σε πραγματικό χρόνο.

        Βάση δεδομένων για το αρχείο περιστατικών.

        Γεωγραφική παρακολούθηση και δρομολόγηση ασθενοφόρων και κινητών μονάδων σε ηλεκτρονικό χάρτη.

        Έξυπνο σύστημα ανάλυσης παλαιών περιστατικών με σκοπό την υποστήριξη διοικητικών αποφάσεων.

        Σύστημα εξομοίωσης της διαχείρισης πόρων, το οποίο να χρησιμοποιηθεί και για εκπαιδευτικούς σκοπούς.

        Δυνατότητα ανταλλαγής πληροφοριών με άλλα πληροφοριακά συστήματα με βάση XML.

        Πολυγλωσσική υποστήριξη.

2.2.2. Περιγραφή Συστήματος

Το πιλοτικό Πληροφοριακό Σύστημα Προνοσοκομειακής Επείγουσας Ιατρικής του Ε.Κ.Α.Β. Κρήτης αποτελείται από μια σειρά εφαρμογών που εξυπηρετούν το προσωπικό του Ε.Κ.Α.Β. και των άλλων φορέων υγείας με τους οποίους συνεργάζεται. Πιο συγκεκριμένα, υπάρχουν οι εξής εφαρμογές:

        Η εφαρμογή για τους τηλεφωνητές και διαχειριστές στο κέντρο καθοδήγησης του Ε.Κ.Α.Β. επιτρέπει τη δημιουργία, συμπλήρωση και εκτύπωση της ηλεκτρονικής «Κάρτας Περιστατικού». Μέσω ειδικών αλγορίθμων βοηθάει στη σωστή εκτίμηση της βαρύτητας του περιστατικού και στην επιλογή των καταλληλότερων πόρων (π.χ. ασθενοφόρο ή κινητή μονάδα). Δείχνει ανά πάσα στιγμή όλα τα περιστατικά που βρίσκονται σε εξέλιξη ή σε αναμονή σε μορφή λίστας ή και σ’ ένα ηλεκτρονικό χάρτη.

        Η εφαρμογή για τους γιατρούς στο κέντρο καθοδήγησης του Ε.Κ.Α.Β., σε συνεργασία με τα ειδικά υποσυστήματα στις κινητές μονάδες ή σ’ ένα Κέντρο Υγείας, δίνει τη δυνατότητα τηλεπαρακολούθησης περιστατικών με βάση των ζωτικών παραμέτρων, των ηλεκτροκαρδιογραφημάτων και των εικόνων βίντεο, που μεταδίδονται μέσω τηλεϊατρικής από τον τόπο του συμβάντος. Αυτή η λειτουργία είναι προϋπόθεση για τηλεδιάσκεψη και τηλεδιάγνωση. Επίσης, μέσω της «Κάρτας Κλινικής Εκτίμησης», ο γιατρός στο Ε.Κ.Α.Β. μπορεί να καταγράφει λεπτομερώς και δομημένα την κατάσταση του ασθενούς και τα αντίστοιχα θεραπευτικά μέτρα για όλη τη διάρκεια του περιστατικού.

        Η εφαρμογή για τη διοίκηση του κέντρου του Ε.Κ.Α.Β. χρησιμοποιεί προχωρημένες μεθόδους για την ανάλυση δεδομένων από το αρχείο περιστατικών, με σκοπό την υποστήριξη διοικητικών αποφάσεων που αφορούν, μεταξύ άλλων, την πρόσληψη, εκπαίδευση και τον καθημερινό προγραμματισμό του προσωπικού, καθώς και την αγορά εξοπλισμού.

        Η εφαρμογή για το πλήρωμα των κινητών μονάδων φροντίζει σχεδόν αυτόματα για τη λήψη και αποστολή των ζωτικών παραμέτρων του ασθενούς κ.λ.π., από το ασθενοφόρο προς το κέντρο καθοδήγησης του Ε.Κ.Α.Β. Πρέπει ακόμη να τονισθεί, ότι οι απαραίτητες ενέργειες του προσωπικού της κινητής μονάδας είναι ελάχιστες, έτσι ώστε το πλήρωμα μπορεί να συγκεντρωθεί στον ασθενή.

        Μια εφαρμογή για το προσωπικό στις ΜΕΘ και στα ΤΕΠ των νοσοκομείων, και μια εφαρμογή για τους γιατρούς στα Κέντρα Υγείας βρίσκονται υπό ανάπτυξη.

2.3. Παροχή επείγουσας ιατρικής βοήθειας ΣΤΗ ΘΑΛΑΣΣΑ

Το σχέδιο με όνομα MERMAID9 είναι ένα πρόγραμμα ιατρικής βοήθειας μέσω τηλεϊατρικής. Στηρίζεται στη βάση παροχής ιατρικής βοήθειας και συμβουλών για την ασφάλεια αυτών που εργάζονται στη θάλασσα (π.χ. πλοία, ναυτικές βάσεις κ.λ.π.). Αρχικά, έγινε ένας προσδιορισμός του πλήθους των ατόμων  που θα μπορούσαν να δεχτούν βοήθεια. Σε όλο τον κόσμο περίπου 1.500.000 άνθρωποι εργάζονται σε δραστηριότητες που έχουν σχέση με τη θάλασσα (όσον αφορά τα εμπορικά πλοία). Τα περισσότερα πλοία έχουν ικανοποιητική δομή για τη χρήση τεχνολογιών που αφορούν εφαρμογές τηλεϊατρικής. Παρ’ όλα αυτά, εκτός ίσως από ένα μικρό αριθμό καραβιών κοντά στο 5% δεν υπάρχει η δυνατότητα επεξεργασίας δεδομένων σε υψηλές ταχύτητες (High Speed DataH.S.D.). Ο αριθμός των κλήσεων τηλεϊατρικής από τη θάλασσα υπολογίζεται μεταξύ των 15.000 και 20.000 το χρόνο και για ολόκληρο τον κόσμο.

Οι τεχνολογίες επικοινωνίας που χρησιμοποιήθηκαν για το σχέδιο MERMAID μπορούν να χωριστούν σε δύο βασικά σημεία: (1) τα μέσα μετάδοσης και (2) τα συστήματα δικτύωσης (εικόνα 5). Σε σχέση με τα μέσα μετάδοσης θα μπορούσαν να επισημανθούν τα παρακάτω:

1.      Οπτικές Ίνες.

2.      Καλώδια χαλκού (HDSL/ADSL και ομοαξονικά καλώδια).

3.      Επικοινωνιακοί δορυφόροι.

4.      Ράδιο τεχνολογίες κυψελίδων.

5.      Ασύρματα δίκτυα.

6.      Ραδιοτεχνολογία για πλοήγηση, στα αεροπλάνα και στα τρένα.

Όμοια, όσον αφορά τα συστήματα δικτύωσης επισημαίνονται:

1.      Ασύγχρονος τρόπος μετάδοσης (Asynchronous Transfer ModeA.T.M.).

2.      Το μοντέλο πρωτοκόλλου αναφοράς B-I.S.D.N. για Α.Τ.Μ. ή Ι.121.

3.      ΑΤΜ και υπηρεσίες στενής ζώνης (N-I.S.D.N.).

4.      Το Internet.

Συγκεκριμένα, για το σχέδιο MERMAID αποφασίστηκε ότι το τηλεπικοινωνιακό λογισμικό θα έπρεπε να περιλαμβάνει τα ακόλουθα:

1.      Ένα σύστημα ιατρικών εγγραφών που θα χρησίμευαν για την καταγραφή του ιστορικού του ασθενούς.

2.      Μια επιλογή Βοήθειας που θα προσφερόταν μέσω κάποιας πολυμεσικής εφαρμογής για τη γρήγορη εύρεση βοήθειας με τη μορφή ιατρικών συμβουλών.

3.      Μια βάση δεδομένων με όλα τα δεδομένα που αφορούν τα φάρμακα και τον ιατρικό εξοπλισμό.

Η αρχιτεκτονική MERMAID δείχνεται στην εικόνα 5. Το σύστημα μηνυμάτων των πλοίων (Sea Vessels - SVs) αρχικά επικοινωνεί με έναν επίγειο κεντρικό σταθμό (Ground Central StationG.C.S.) που βρίσκεται στην Ελλάδα (BIOTRAST). Στη συνέχεια, το G.C.S. προσδιορίζει ποιο από τα κέντρα ιατρικής βοήθειας (Medical Care CentersM.C.Cs) μπορεί να χειριστεί την έκκληση βοήθειας που έγινε από το S.V. H εκλογή του M.C.C. εξαρτάται από τη θέση του πλοίου, τη γλώσσα που μιλιέται από τους επιβαίνοντες σε αυτό ή ακόμη και από την καταλληλότητα του ίδιου του ιατρικού κέντρου για τη συγκεκριμένη περίπτωση.

Medical Care Centre

UK

 

Medical Care Centre

GR

 
 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Πλαίσιο κειμένου: Ground Central Station

BIOTRAST, GR

 
 


Sea Vessel

 

Medical Care Centre

DK

 

INMARSAT

Land Earth Station

 

Medical Care Centre

IT

 
 

 

 

 

 

 


Εικόνα 1: Η εφαρμογή MERMAID

Χρήσιμο θα ήταν να αναφερθούν και τα επόμενα χαρακτηριστικά που αφορούν το σχέδιο MERMAID:

1.      Οι επικοινωνιακοί δορυφόροι είναι ένα μέσο για τη μετάδοση δεδομένων μεταξύ γεωγραφικά απομονωμένων περιοχών.

2.      Το σχέδιο MERMAID χρησιμοποιεί τεχνικές τηλεϊατρικής που περιέχουν «ζωντανές» εικόνες του ασθενή οι οποίες μεταδίδονται στο γιατρό που γενικά βρίσκεται σε κάποια άλλη μακρινή περιοχή. Έτσι, παρέχεται η δυνατότητα για αλληλεπίδραση μεταξύ γιατρού και ασθενούς (π.χ. συζήτηση).

3.      Η τηλεπαρουσία (telepresence) είναι η ιδεατή παρουσία ενός προσώπου που βρίσκεται μακριά. Όταν αυτή προστεθεί σε ένα σενάριο τηλεϊατρικής δίνει όλα τα πλεονεκτήματα της πιο άμεσης επικοινωνίας μεταξύ των ενδιαφερομένων μελών.

4.      Η χρήση  πολυμεσικών εφαρμογών γενικά παρουσιάζει τα ίδια πλεονεκτήματα

2.4. ηλεκτροκαρδιογραφήμα στο σπίτι

Πρόκειται για μια υπηρεσία που προσφέρεται από το web για την παρακολούθηση των ασθενών από το σπίτι (web-based electrocardiogram E.C.G). Η εφαρμογή αυτή χρησιμοποιείται για τη συλλογή κλινικών δεδομένων. Ένα web browser παρέχει πρόσβαση στα αρχεία του ασθενή και σε E.C.G. δεδομένα. Τα στοιχεία προέρχονται από τη βάση δεδομένων που υπάρχει για τους ασθενείς από όπου μπορεί να γίνει ανάκληση και χρήση των δεδομένων. Ένα «έξυπνο» λογισμικό ενεργοποιείται στον server οποτεδήποτε νέα E.C.G. δεδομένα στέλνονται από το σπίτι. Το λογισμικό αυτό μπορεί να συγκρίνει παλαιότερα δεδομένα με πιο πρόσφατα. Χρησιμοποιώντας αυτή τη μέθοδο, μπορεί να δρομολογηθεί μια βέλτιστη στρατηγική σχετική με τη βοήθεια που παρέχεται στον ασθενή, με τη δημιουργία περιληπτικών αναφορών για την κατάστασή του καθώς και προτάσεις για την αντιμετώπιση των προβλημάτων.

Το P.C. όπου γίνονται οι μετρήσεις E.C.G., αποτελείται από μια κάρτα I.S.A. (bus card), από ένα προστατευμένο καλώδιο E.C.G., τον εξοπλισμό E.C.G., και φυσικά το κατάλληλο λογισμικό για την ασφαλή παρακολούθηση του ασθενή. Το λογισμικό για την εφαρμογή αυτή σχεδιάστηκε για τα Windows 95. Όλες οι μετρήσεις καταγράφονται και αποθηκεύονται σε πραγματικό χρόνο. Χρησιμοποιούνται προηγμένης ποιότητας γραφικά και το interface του χρήστη είναι αρκετά εξειδικευμένο.

Η βάση δεδομένων για τον ασθενή σχεδιάστηκε σε Microsoft Access 97. Αποτελείται από σχεσιακούς πίνακες στους οποίους αποθηκεύονται λεπτομέρειες για τους ασθενείς, κλινικές μετρήσεις, φαρμακευτική αγωγή και πληροφορίες από τους γιατρούς.

Υπάρχει ένας τρόπος διασύνδεσης της βάσης δεδομένων με το web. Η γλώσσα που αναπτύχθηκε χρησιμοποιεί τη λειτουργία Open Database Connectivity (O.D.B.C.) για την επικοινωνία με τη βάση και τη δημιουργία δομών με γλώσσα query. Ένας web browser (Internet Explorer, Microsoft Corporation) παίζει το ρόλο του πελάτη (universal client). Δημιουργεί τον τρόπο επικοινωνίας (interface) μεταξύ των κλινικών μετρήσεων που παράχθηκαν στον προσωπικό υπολογιστή τους ασθενή στο σπίτι μα τη βάση δεδομένων που υπάρχει στο server.

Η τεχνολογία αυτή προσφέρει νέες και πολλά υποσχόμενες μεθόδους για την παρακολούθηση του ασθενή από το σπίτι. Η ασφάλεια βέβαια των δεδομένων στο διαδίκτυο είναι ένα μεγάλο θέμα και έτσι θα πρέπει να ισχύουν ειδικές λειτουργίες όσον αφορά τη διαχείριση των αρχείων του ασθενή και των κλινικών δεδομένων.10

2.5. ΣΥΝΔΕΣΗ ΦΥΛΑΚΩΝ ΚΟΡΥΔΑΛΛΩΝ ΚΑΙ Γ.Π.Ν. ΝΙΚΑΙΑΣ

2.5.1. Το αντικείμενο του έργου

Η παροχή Τηλεϊατρικών υπηρεσιών στις φυλακές Κορυδαλλού,11 βασίζεται στη διασύνδεσή τους με το Γενικό Περιφερειακό Νοσοκομείο Νίκαιας με γραμμές I.S.D.N., τις οποίες υποστηρίζει ο Ο.Τ.Ε. και την ανάπτυξη ενός δικτύου 20 συνολικά θέσεων πρόσβασης στις φυλακές και αντίστοιχα 26 θέσεων υποδοχής των ηλεκτρονικά διακινούμενων ιατρικών περιστατικών στο Νοσοκομείο Νίκαιας.

Στο σύστημα Τηλεϊατρικής που υλοποιήθηκε για την εξυπηρέτηση των φυλακών Κορυδαλλού, εφαρμόζεται εκτεταμένα η ιατρική τηλεσυνδιάσκεψη. Οι ιατροί, το παραϊατρικό και νοσηλευτικό προσωπικό των φυλακών, μπορούν να βρίσκονται σε άμεση, «πρόσωπο με πρόσωπο», συνεχή επαφή με τους ιατρούς κάθε ειδικότητας του νοσοκομείου Νίκαιας. Έτσι καταρχήν είναι δυνατή η έγκαιρη διάγνωση και η άμεση αντιμετώπιση κάθε προβλήματος υγείας των κρατουμένων, χωρίς άσκοπες διακομιδές. Παράλληλα, είναι δυνατή η ηλεκτρονική ανταλλαγή ιατρικών στοιχείων των κρατουμένων ασθενών ενώ έχει γίνει πρόβλεψη για τη μεταφορά ιατρικών εξετάσεων με χρήση εξειδικευμένων ψηφιακών ιατρικών οργάνων (π.χ. ακτινογραφιών, καρδιογραφημάτων, κ.λ.π.) μεταξύ των ιατρείων ή του νοσοκομείου των φυλακών και των ιατρικών κέντρων, ή νοσοκομείων που υποστηρίζουν τα σωφρονιστικά καταστήματα. Τέλος για πρώτη φορά είναι δυνατή η τήρηση ενός «ιατρικού φακέλου» του κρατουμένου, στον οποίο (εφόσον ο κρατούμενος το επιθυμεί) θα μπορεί να ανατρέξει ο θεράπων ιατρός του και μετά την αποφυλάκιση του.

2.5.2. Οι εργολαβίες από τις οποίες αποτελείται το έργο

1.      Εκπόνηση στρατηγικού σχεδίου για την εφαρμογή της Τηλεϊατρικής για την κάλυψη των ιατρικών αναγκών των Φυλακών Κορυδαλλού.

2.      Κατασκευή, εγκατάσταση δικτύου δομημένης καλωδίωσης στο σωφρονιστικό κατάστημα Κορυδαλλού.

3.      Κατασκευή, εγκατάσταση δικτύου δομημένης καλωδίωσης στο Γενικό Περιφερειακό Νοσοκομείο Νίκαιας.

4.      Εγκατάσταση εξοπλισμού δικτυακού υλικού (W.A.N./L.A.N.).

5.      Εγκατάσταση προσωπικών ηλεκτρονικών υπολογιστών.

6.      Εκπαίδευση ιατρών στη Τηλεϊατρική για την υποστήριξη των αναγκών των φυλακών κορυδαλλού.

Η έναρξη των μελετών έγινε τον Ιανουάριο του 1999, ενώ η υλοποίηση του έργου ολοκληρώθηκε τον Ιούνιο του 2000.

Έως σήμερα, δε στάθηκε δυνατό να τεθεί σε λειτουργία το σύστημα λόγω χρονοβόρων γραφειοκρατικών διαδικασιών που είναι απαραίτητο να ολοκληρωθούν μεταξύ του Υπουργείου Δικαιοσύνης και του Υπουργείου Υγείας.


Εικόνα 2: Σχηματική παράσταση του συστήματος τηλεϊατρικής

3. ΠΛΕΟΝΕΚΤΗΜΑ ΚΑΙ Οφέλη από τη χρήση της Τηλεϊατρικής για τον ελλαδικό χώρο

Η Τηλεϊατρική έχει ιδιαίτερη σημασία για την πατρίδα μας, λόγω της γεωγραφικής ιδιομορφίας της χώρας (ορεινά χωριά, πολυάριθμα και απομονωμένα νησιά) και της άνισης κατανομής του πληθυσμού στα μεγάλα αστικά κέντρα και την περιφέρεια.

Δεδομένου ότι η αξία της ανθρώπινης ζωής είναι ανεκτίμητη διαπιστώνεται η αναγκαιότητα εφαρμογής της Τηλεϊατρικής για την καλύτερη παροχή ιατρικών υπηρεσιών σε εθνικό και παγκόσμιο επίπεδο.12

Σε ποιους απευθύνεται

·        Νοσοκομεία

·        Κέντρα Υγείας

·        Ιδιωτικά Ιατρικά Κέντρα

·        Ιατρούς

·        Νοσηλευτικό προσωπικό

·        Ασφαλιστικούς φορείς

·        Ασθενείς

·        Εταιρείες πώλησης ιατρικού εξοπλισμού

·        Φοιτητές (Πανεπιστημίου - Ιδιωτικών Σχολών)

3.1. ΤΙ ΠΡΟΣΦΕΡΕΙ ΣΤΟΝ ΙΑΤΡΟ

·        Μπορεί να κάνει διάγνωση του ασθενή που βρίσκεται σε απομακρυσμένο χωριό.

·        Μπορεί να ζητήσει την γνώμη ενός εξειδικευμένου συναδέλφου για τον εξεταζόμενο ασθενή.

·        Άμεση πρόσβαση στο αρχείο ασθενών (patient record).

·        Μείωση του χρόνου διάγνωσης.

·        Άμεση πληροφόρηση και ενημέρωση.

·        Άμεση επικοινωνία με τους συναδέλφους του μέσω δικτύου.

Από τις βασικότερες υπηρεσίες της Τηλεϊατρικής, όπως προαναφέρθηκε, είναι η τηλεδιάσκεψη. Η τηλεδιάσκεψη παρέχει τη δυνατότητα για οπτικοακουστική επαφή μεταξύ απομακρυσμένων σημείων χρησιμοποιώντας κάμερες και μικρόφωνα καθώς και δικτυακό εξοπλισμό. Έτσι οι γιατροί μπορούν να πραγματοποιήσουν:

        Ιατρικά συμβούλια μεταξύ των νοσοκομείων της περιοχής.

        Διάγνωση σε ασθενείς σε άλλο νοσοκομείο.

        Παροχή συμβουλών σε μη ειδικευμένους ιατρούς ή σε ιατρούς άλλης ειδικότητας. Αυτό αποκτά καίρια σημασία στην περίπτωση των κέντρων υγείας, ειδικά στην περίπτωση απομακρυσμένων περιοχών καθώς και στην αντιμετώπιση επειγόντων περιστατικών.

        Επίσης οι φοιτητές Ιατρικής μπορούν να παρακολουθήσουν χειρουργικές επεμβάσεις, καθώς και διαλέξεις που γίνονται σε άλλα σημεία

3.2. ΤΙ ΠΡΟΣΦΕΡΕΙ ΣΤΟΝ ΠΟΛΙΤΗ

·        Άμεση επαφή με τον γιατρό, ακόμη και αν εκείνος βρίσκεται χιλιόμετρα μακριά.

·        Άμεση εξυπηρέτηση και αύξηση της ποιότητας περίθαλψης, αποφεύγοντας τις επαναλήψεις, τις καθυστερήσεις και τα λάθη.

·        Άμεση ενημέρωση για θέματα δημόσιας υγείας, επιδημίες, πρόληψη.

·        Μείωση του κόστους περίθαλψης, αποφεύγοντας άσκοπες μετακινήσεις και έξοδα.13

4. ΣΤΑΤΙΣΤΙΚΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ

Τα τελευταία χρόνια, με την πρόοδο των επιστημών της πληροφορικής, των τηλεπικοινωνιών και της βιοϊατρικής τεχνολογίας, η τηλεϊατρική γνωρίζει αλματώδη ανάπτυξη. Τα απαγορευτικά κόστη στην τεχνολογία των δεκαετιών του 1960 και 1970 βελτιώνονται, επιτρέποντας σε όλο και περισσότερους να πειραματιστούν με τα συστήματα τηλεϊατρικής.

Στη χώρα μας, ο αριθμός των προγραμμάτων και εφαρμογών τηλεϊατρικής την τελευταία πενταετία, είναι αρκετά υψηλός (άνω των 50) και με υψηλό ποσοστό συμμετοχής στη διεθνή βιβλιογραφία.

Ακολουθούν αναλυτικά τα στατιστικά αποτελέσματα της εφαρμογής της Τηλεϊατρικής στο Κέντρο Υγείας Σπάτων, Κέντρο Υγείας Παροικίας Πάρου, Νομαρχιακό Νοσοκομείο Καρπενησίου και Κέντρο Υγείας Δυτικής Φραγκίστας (Νομού Ευρυτανίας).14

4.1. Κέντρο Υγείας Σπάτων

Καθόλο τον μήνα Σεπτέμβριο του 1989 το σύστημα της Τηλεϊατρικής εγκαταστάθηκε και λειτούργησε μεταξύ Σισμανογλείου και του Κέντρου Υγείας Σπάτων, μέσω κοινών τηλεφωνικών γραμμών. Επί μερικές ημέρες πραγματοποιήθηκαν δοκιμαστικές επικοινωνίες με σκοπό τη μελέτη τεχνικών παραμέτρων (αποκατάσταση επικοινωνίας, χρόνος μεταφοράς της εικόνας σε υψηλή και χαμηλή συμπίεση, αυτόματη και χειροκίνητη λειτουργία. Από 8/10/89 έως 21/10/89 το σύστημα χρησιμοποιήθηκε με πραγματικές περιπτώσεις ασθενών.

Σε διάστημα 13 ημερών πραγματοποιήθηκαν 2 επικοινωνίες κατά τις οποίες διακινήθηκαν 9 εικόνες που αφορούσαν ισάριθμους ασθενείς. Σε 5 περιπτώσεις (ποσοστό 55,5%) το πρόβλημα ήταν πνευμονολογικό, σε 2 περιπτώσεις (22,2%) ήταν χειρουργικό και στις υπόλοιπες 2 (22,2%) ήταν ορθοπεδικό. Από τους συνεργαζόμενους γιατρούς του Κέντρου Τηλεϊατρικής του Σισμανογλείου Γ.Π.Ν. και του ΚΥ Σπάτων, ετέθη διάγνωση σε 8 περιπτώσεις (88,8%), ενώ 1 περίπτωση παρέμεινε αδιάγνωστη και κρίθηκε σκόπιμος ο περαιτέρω έλεγχος σε κεντρικό νοσοκομείο. Το σύστημα λειτούργησε για τις επικοινωνίες αυτές επί 5 περίπου ώρες, δηλαδή 33 περίπου λεπτά ανά ασθενή και εικόνα. Σε καμιά από τις 9 περιπτώσεις δεν ζητήθηκε από τους γιατρούς του ΚΥ ούτε συστήθηκε από τους γιατρούς του Σισμανογλείου επείγουσα μεταφορά ασθενούς.

4.2. Κέντρο Υγείας Παροικίας Πάρου

Τον Οκτώβριο του 1989, το ένα τερματικό Τηλεϊατρικής εγκαταστάθηκε στο Κέντρο Υγείας Παροικίας Πάρου και μέχρι τις αρχές Φεβρουαρίου χρησιμοποιήθηκε, κάτω από πραγματικές συνθήκες, για την υποστήριξη του ιατρικού προσωπικού του ΚΥ. Λειτούργησε από 21/10/89 έως 12/2/90. Σε διάστημα 114 ημερών πραγματοποιήθηκαν 20 επικοινωνίες κατά τις οποίες οι γιατροί του ΚΥ και του Σισμανογλείου συνεργάστηκαν στην αντιμετώπιση 36 περιπτώσεων ασθενών. Για το σκοπό αυτό διακινήθηκαν 58 εικόνες.

Ο συνολικός χρόνος λειτουργίας του συστήματος ήταν 52 ώρες, δηλαδή κατά μέσο όρο 86 λεπτά ανά ασθενή ή 54 λεπτά ανά εικόνα. Σε 30 από τις 36 περιπτώσεις (ποσοστό 83.3%) ετέθη διάγνωση και ολοκληρώθηκε η θεραπευτική αντιμετώπιση στο ΚΥ Σε 6 περιπτώσεις (16.6%) κρίθηκε σκόπιμος ο περαιτέρω έλεγχος σε κεντρικό νοσοκομείο. Σε 3 περιπτώσεις (8.3%) κρίθηκε αναγκαία η άμεση μεταφορά του ασθενούς.

Η κατανομή των περιστατικών κατά ειδικότητα ήταν:

Πνευμονολογικά: 15 ποσοστό 41,6%

Ορθοπεδικά: 9 ποσοστό 25 %

Καρδιολογικά: 5 ποσοστό 13,8%

Χειρουργικά: 3 ποσοστό 8,3%

Παιδιατρικά: 2 ποσοστό 5,5%

Ωτορ/λογικά: 2 ποσοστό 5,5%

Για την αντιμετώπισή τους και επί συνόλου 20 επικοινωνιών, κλήθηκαν γιατροί ειδικοτήτων ως εξής:

Ακτινολόγοι: 17 φορές ποσοστό: 85%

Παθολόγοι: 9 φορές ποσοστό 45%

Καρδιολόγοι: 5 φορές ποσοστό 25%

Πνευμονολόγοι: 4 φορές ποσοστό 20%

Χρόνος λειτουργίας σε ημέρες

114

Αριθμός επικοινωνιών

20

Ασθενείς

36

Εικόνες

58

Χρόνος επικοινωνίας

52ώρες

(86 λεπτά ανά ασθενή ή 54 λεπτά ανά εικόνα)

Ολοκλήρωση αντιμετωπίσεως στο Κ.Υ.

30 ποσοστό 83,3%

Σύσταση για περαιτέρω έλεγχο

6 ποσοστό 16,6%

Σύσταση για επείγουσα μεταφορά

3 ποσοστό 8,3%

Πίνακας 3: Στοιχεία της λειτουργίας της Τηλεϊατρικής συνδέσεως Πάρου – Σισμανογλείου

4.3. Νομαρχιακό Νοσοκομείο Καρπενησίου

Το Φεβρουάριο του 1990, το τερματικό Τηλεϊατρικής μεταφέρθηκε από την Πάρο στο Νομαρχιακό Νοσοκομείο Καρπενησίου, όπου παρέμεινε μέχρι τον Νοέμβριο του 1990.

Η έναρξη λειτουργίας του συστήματος έγινε με ανοιχτή εκδήλωση προς τους κατοίκους και τις αρχές της πόλεως του Καρπενησίου, κατά την οποία εξετέθησαν από μέλη της Ομάδος Τηλεϊατρικής οι στόχοι του ερευνητικού Προγράμματος και δόθηκαν εξηγήσεις για τον τρόπο λειτουργίας και τις διαδικασίες χρήσεως του συστήματος. Επισκέψεις ιατρών του Σισμανογλείου πραγματοποιήθηκαν και κατά τη διάρκεια της παραμονής του συστήματος στο Νοσοκομείο Καρπενησίου.

Συνολικά στους 8 μήνες λειτουργίας στάλθηκαν από το Καρπενήσι στο Σισμανόγλειο άνω των 300 εικόνων (ακτινογραφίες ασθενών νοσηλευομένων αλλά και αρχείου) και από το Σισμανόγλειο προς το Καρπενήσι περίπου 160 εικόνες με διδακτικό για τον χειριστή, περιεχόμενο. Ο χρόνος που καταναλώθηκε για τις επαφές αυτές προσεγγίζει τις 100 ώρες.

Ταυτόχρονα έγιναν παρατηρήσεις ως προς το χρόνο μεταδόσεως, την ευκρίνεια των εικόνων σε διαφορετική συμπίεση καθώς και την ευχέρεια επικοινωνίας με το υπάρχον δίκτυο ΟΤΕ.

Επί πλέον μέλη της Ομάδος μετέβησαν στο Καρπενήσι και πραγματοποίησαν εκπομπή ενός κατάλληλα σχεδιασμένου μαθήματος του εκπαιδευτικού προγράμματος με θέμα την λιθοτριψία.

Εξαιτίας του γεγονότος ότι στην περιοχή Καρπενησίου παρατηρείται μεγαλύτερη του μέσου όρου, συχνότητα περιστατικών νεφρολιθιάσεων ανακοινώθηκε μέσω του τοπικού τύπου, ότι εξετάσεις για την διαπίστωση υπάρξεως λίθων που μπορούν να θρυμματιστούν με λιθοτριψία, γίνονται στο Νοσοκομείου Καρπενησίου, ενώ οι ακτινογραφίες διαβιβάζονται στο Ουρολογικό Τμήμα του Σισμανογλείου, μέσω της Τηλεϊατρικής, για αξιολόγηση. Εφόσον ενδείκνυται λιθοτριψία, κανονίζεται συγκεκριμένη ημέρα και ώρα επεμβάσεως. Είναι προφανής η συμβολή της Τηλεϊατρικής στην μείωση της ταλαιπωρίας και των εξόδων του ασθενούς. Χρήση της υπηρεσίας αυτής έγινε σε 4 περιπτώσεις.

Συμπερασματικά η επαφή με το Νοσοκομείο Καρπενησίου εμφάνισε δύο όψεις:

·        Την ουσιαστική επιτυχία από πλευράς αριθμού επαφών - μεταδιδομένων εικόνων και άρα δυνατότητας παρατηρήσεων - συμπερασμάτων. Επί πλέον η τηλεφωνική κάλυψη υπήρξε απόλυτα ικανοποιητική, λόγω της υπάρξεως 2 ευθειών τηλεφωνικών γραμμών.

·        Την μικρή ανταπόκριση προς το λεγόμενο «κοινωνικό σκέλος της Τηλεϊατρικής», διότι δεν πληρούνταν όλες οι απαραίτητες για επιτυχία προδιαγραφές. Ο μεγαλύτερος ίσως ανασταλτικός παράγων υπήρξε η πληρότητα ουσιαστικώς του Νοσοκομείου Καρπενησίου σε ειδικευμένους γιατρούς.

4.4. ΚΥ Δυτικής Φραγκίστας (Νομού Ευρυτανίας)

Μετά την επιτυχία της πειραματικής φάσης εγκαταστάσεως και λειτουργίας του συστήματος της Τηλεϊατρικής στα Σπάτα, Πάρο και Καρπενήσι και λίγο πριν την τοποθετήσεως συστημάτων σε πανελλήνια κλίμακα, η Ομάδα Τηλεϊατρικής υλοποίησε απόφασή της, για την μεταφορά και λειτουργία του υπάρχοντος τερματικού Τηλεϊατρικής στο ΚΥ Δ. Φραγκίστας.

Μετά το Νοσοκομείο Καρπενησίου το τερματικό Τηλεϊατρικής εγκαταστάθηκε στο ΚΥ Δ. Φραγκίστας στις 23 Νοεμβρίου 1990.

Αμέσως ακολούθησε μία πειραματική φάση που διήρκησε μέχρι τις 20 Δεκεμβρίου 1990 και διακρίθηκε για την ιδιαιτερότητά της. Κατ’ αρχήν είναι η πρώτη φορά που στον τόπο εγκατάστασης του συστήματος δεν υπήρχε κανείς ειδικευμένος ιατρός (μόνον 3 αγροτικοί ιατροί). Κατά δεύτερο λόγο, το τερματικό συνοδεύονταν από ειδικευμένους ιατρούς της Ομάδος της Τηλεϊατρικής, καθώς και από Τεχνολόγο ακτινολόγο του Σισμανογλείου.

Έτσι τέθηκε σε εφαρμογή πρωτόκολλο για τον έλεγχο της δυνατότητας παροχής υπηρεσιών στην Α'βάθμια περίθαλψη, δια μέσου της Τηλεϊατρικής.

Το πρωτόκολλο περιλάμβανε τα εξής:

I.               Κλινική εξέταση των προσερχομένων αφ’ ενός από τους ιατρούς του ΚΥ, αφ’ ετέρου από τους επισκέπτες ιατρούς της Α' Παθ/κής Κλινικής του Σισμανογλείου.

II.            Όλοι υποβλήθηκαν σε Η.Κ.Γ., ακτινογραφία θώρακος και άλλες ακτινογραφίες (εφόσον ζητήθηκαν από τους ιατρούς) και βιοχημικές εξετάσεις.

III.          Διάγνωση περιστατικών από τους ιατρούς των Κ.Υ.

IV.         Διάγνωση περιστατικών από τους επισκέπτες ιατρούς.

V.            Αποστολή των δεδομένων στο Σισμανόγλειον (μέσω Τηλεϊατρικής) και διάγνωση από ειδικούς ιατρούς π.χ. Καρδιολόγους -Ακτινολόγους.

VI.         Τελική διάγνωση (επαλήθευση διαγνώσεως) με μεταφορά των ακτινογραφιών και Η.Κ.Γ. στο Σισμανόγλειον και επανεκτίμηση των δεδομένων (όχι πλέον μέσω της εικόνος).

Συνολικά εξετάσθηκαν: 380 άτομα, από τα οποία, 140 μαθητές και 240 ενήλικες, εκ των οποίων ενήλικες 113 άνδρες και 127 γυναίκες. Διαπιστώθηκε ότι γενικά πρόκειται περί υγιούς πληθυσμού. Η κατανομή κατά συστήματα των περιπτώσεων των ενηλίκων ήταν:

Σε σύνολο 240 εξετασθέντων:

- 23 ασθενείς με παθήσεις αναπνευστικού ή 9,5%

- 3 ασθενείς με παθήσεις oυροποιητικού ή 1,2%

- 9 ασθενείς με παθήσεις πεπτικού ή 3,7%

- 48 ασθενείς με παθήσεις ερειστικού συστήματος (ορθοπεδικά, ρευματολογικά) ή 20%

- 12 ασθενείς με καρδιολογικά προβλήματα ή 5%

Οι υπόλοιποι ενήλικες ελέγχθησαν υγιείς, ήτοι 60%.

Από τον έλεγχο των μαθητών της περιοχής και σε σύνολο 140 εξετασθέντων βρέθηκαν:

- 22 παιδιά με εικόνα συμβατή προς σκολίωση σπονδυλικής στήλης ή 15,7%

- 1 μαθητής 6 ετών παρουσίαζε καρδιολογικό πρόβλημα (μεσοκολπική επικοινωνία) ή 0,7% (Με ενέργειες της Ομάδας Τηλεϊατρικής το παιδάκι χειρουργήθηκε στο Αγία Σοφία και είναι πολύ καλά. Ιδιαίτερες ευχαριστίες οφείλονται στον Επιμελητή Α' του Σισμανογλείου, κ. Μ. Τσαγκάρη).

Συνολικά του ένα περίπου μήνα της πειραματικής φάσης υπήρχε επικοινωνία με το Σισμανόγλειο καθημερινά επί 8-10 ώρες συνεχώς και στάλθηκαν άνω των 500 εικόνων (ακτινογραφιών και Η.Κ.Γ.) για τις οποίες ζητήθηκε η γνώμη ειδικευμένων ιατρών του Νοσοκομείου.

Ως προς αυτή καθ’ αυτή την ερευνητική φάση οι σκοποί του πειράματος επετεύχθησαν και ήταν οι εξής:

1.      Η διαπίστωση της δυνατότητας μαζικής μεταφοράς δεδομένων σε μικρό χρονικό διάστημα διατηρώντας την απαραίτητη ευκρίνεια εικόνας.

2.      Την κατ’ αντίθετη φορά μεγάλη ροή, από Νοσοκομείο προς Κ.Υ., διαγνωστικών πληροφοριών και θεραπευτικών οδηγιών χωρίς να παραβλάπτεται η ποιότητα της προσφερόμενης βοήθειας αλλά και η εύρυθμη λειτουργία του Κ.Υ.

3.      Η τελική επιβεβαίωση απροσκόπτου λειτουργίας των ηλεκτρονικών συσκευών του συστήματος κάτω από συνθήκες συνεχούς λειτουργίας για μεγάλη χρονική διάρκεια.

4.      Ο τέταρτος και τελευταίος σκοπός εκφεύγει από το στενό ερευνητικό πλαίσιο, αποκτώντας τεράστια κοινωνική διάσταση. Είναι η προσπάθεια να διαπιστωθεί η δυνατότητα της Τηλεϊατρικής να «υποκαταστήσει και πόσον επιτυχώς» τον ειδικευμένο και λίαν έμπειρο ιατρό, εκεί που δεν υφίσταται αυτός, δηλ. σε απομονωμένα Κ.Υ.

Το πείραμα της Δ. Φραγκίστας απέδειξε πως οι υπηρετούντες στα Κέντρα Υγείας αγροτικοί ιατροί ή ιατροί γενικής ιατρικής, εφ’ όσον πεισθούν και χρησιμοποιήσουν το σύστημα μπορούν να θα αντιμετωπίζουν απολύτως επιτυχώς και οπωσδήποτε με τον ενδεικνυόμενο κατά περίπτωση επιστημονικό τρόπο, όλα σχεδόν τα οξέα αλλά και χρόνια περιστατικά.

Μετά την αποχώρηση των επισκεπτών ιατρών του Σισμανογλείου, το σύστημα Τηλεϊατρικής λειτούργησε αποκλειστικά από τους αγροτικούς ιατρούς που υπηρετούσαν στο Κέντρο Υγείας μέχρι τον Μάϊο του 1991.

Παρά τα κάποια προβλήματα που υπήρχαν, όπως η μόνιμη παρουσία τεχνολόγου ακτινολόγου ή η παρουσία για ένα διάστημα ενός μόνο αγροτικού ιατρού επιφορτισμένου με πολλές υποχρεώσεις, το σύστημα λειτούργησε ικανοποιητικά:

Στο διάστημα αυτό ζητήθηκε η γνώμη ειδικού ιατρού από το Σισμανόγλειο για 188 περιστατικά από τα οποία:

35 αφορούσαν παθήσεις αναπνευστικού

18 αφορούσαν παθήσεις πεπτικού

36 αφορούσαν παθήσεις κυκλοφοριακού

72 αφορούσαν παθήσεις ερειστικού συστήματος

27 αφορούσαν παθήσεις ουροποιητικού συστήματος

Η βοήθεια στην διάγνωση και αντιμετώπιση των περιστατικών που προσέφερε το σύστημα Τηλεϊατρικής καθ’ ομολογία των υπηρετούντων αγροτικών ιατρών ήταν σημαντικότατη.

5. ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ ΤΗΣ ΤΗΛΕΪΑΤΡΙΚΗΣ

Η ανάπτυξη της Τηλεϊατρικής παρά τον αρχικό ενθουσιασμό της δεκαετίας του 1990, καθυστέρησε πέραν του αναμενόμενου σε όλες σχεδόν τις χώρες. Η Ελλάδα υπήρξε από τους πρωτοπόρους τη περίοδο 1989-1993, αλλά μετά οι προσπάθειες ατόνησαν. Άλλες χώρες έχουν σήμερα προχωρήσει σημαντικά και οι τηλεματικές υποδομές έχουν αναπτυχθεί σε μεγάλη έκταση. Αντίθετα στην Ελλάδα, οι υποδομές βρίσκονται ακόμα στην αρχή, με ορισμένες μόνον εξαιρέσεις. Ιδιαίτερο επίσης χαρακτηριστικό είναι η πολύ περιορισμένη συμμετοχή των επαγγελματιών υγείας.

Εύλογα μας έρχεται στο μυαλό η ερώτηση:

«Ποια προβλέπεται να είναι η εξέλιξη της Τηλεϊατρικής στο μέλλον;»

Δύσκολη η ερώτηση και δύσκολη η απάντηση. Ασφαλώς η πολιτική για την ανάπτυξη τηλεματικών υποδομών στο χώρο της υγείας θα προέλθει από το Υπουργείο Υγείας και Πρόνοιας, δεδομένης της ύπαρξης του Εθνικού Συστήματος Υγείας. Η υλοποίηση της αντίστοιχης στρατηγικής όμως είναι υπόθεση όλων. Το κύριο θέμα είναι το πότε, γιατί δεν υπάρχει αμφιβολία ότι οι τηλεματικές υπηρεσίες θα είναι το κατ’ εξοχήν εργαλείο εξασφάλισης της ποιότητας και της διαφανούς και αποτελεσματικής λειτουργίας του τομέα της υγείας και της πρόνοιας. Ο νόμος 2889 του 2001, έθεσε για πρώτη φορά τις βάσεις για την αναγκαία εξέλιξη.15

ΕΠΙΛΟΓΟΣ

Δεδομένου ότι η αξία της ανθρώπινης ζωής είναι ανεκτίμητη διαπιστώνεται η αναγκαιότητα εφαρμογής της Τηλεϊατρικής για την καλύτερη παροχή ιατρικών υπηρεσιών σε εθνικό και παγκόσμιο επίπεδο.

Η συστηματική ανάπτυξη της Τηλεϊατρικής αποτελεί μια συνεχή πρόκληση, στην οποία θα πρέπει να απαντάμε με γνώση, σύγχρονο σχεδιασμό και προγραμματισμένες δράσεις.

Όμως, ο σύγχρονος αυτός σχεδιασμός είναι ευθύνη και υποχρέωση όλων των φορέων που λειτουργούν στο χώρο της ιατρικής και της τεχνολογίας, των οποίων η εμπειρία και οι προτάσεις θα αποτελέσουν θεμέλιους λίθους των αλλαγών που πρέπει να γίνουν.

Επιπλέον, είναι ευθύνη και υποχρέωση οι φορείς παροχής υπηρεσιών υγείας, να συνεργαστούν αποδοτικά συνεισφέροντας στην ευρεία εφαρμογή αποτελεσματικών και αποδοτικών τηλεϊατρικών δικτύων και στη χώρα μας.

Τελειώνοντας, θα πρέπει να τονίσουμε ότι η ανάπτυξη συστημάτων τηλεϊατρικής δεν υποκαθιστά τους καθιερωμένους τρόπους παροχής ιατρικών υπηρεσιών και σε καμία περίπτωση δεν αλλάζει την αμεσότητα της σχέσης γιατρού – ασθενούς.

Είναι πολύ σημαντικό, να κρατήσουμε και να ενισχύσουμε αυτή τη σχέση, η οποία ξεκινάει από τις αρχές του Ιπποκράτη και φτάνει μέχρι τις μέρες μας.


ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ

1.      TEMeTeN (Towards a European Medical and Teleworking Network), Ανακτήθηκε τον Ιούλιο, 2002 από www.medlab.cs.uoi.gr/pages_gr/erga/temeten/tileiatriki/tileiatriki.htm

2.      Η Τηλεϊατρική και το Ελληνικό Πρόγραμμα, Ανακτήθηκε τον Ιούλιο, 2002 από http://alpha.mpl.uoa.gr/greekTel/part%201%20telemed%20lesson.html

3.      National Technical University of Athens, Εργαστήριο Πολυμέσων ΕΜΠ. (1999). Σημειώσεις για το μάθημα «Τεχνολογία Πολυμέσων», Ανακτήθηκε τον Αύγουστο, 2002 από www.medialab.ntua.gr/multinew/chap3a_11.htm

4.      OTEPLUS (Τηλεφαρμογές - Μέλος του ομίλου Ο.Τ.Ε.), Ανακτήθηκε τον Ιούλιο, 2002 από www.oteplus.gr/oteplus/greek/services?a=telemed

5.      Εθνικό Μετσόβιο Πολυτεχνείο, Διαπανεπιστημιακό Δίκτυο ΑΤΜ για τηλεκπαίδευση και Τηλεϊατρική, Ανακτήθηκε τον Ιούνιο, 2002 από www.teleteaching.gr

6.      Ασκληπειακό Πάρκο Ιατρική Σχολής Πανεπιστημίου Αθηνών. (2002). Ανακτήθηκε τον Ιούλιο, 2002 από www.asclepieion.mpl.uoa.gr/pubASPIS

7.      Εθνικό Σύστημα Υγείας – Σισμανόγλειο Γενικό Νοσοκομείο, Β΄ Π.Ε.Σ.Υ. Αττικής Ν.Π.Δ.Δ., Ανακτήθηκε τον Αύγουστο, 2002 από www.sismanoglio.gr/special10.htm

8.      Σημειώσεις από το μάθημα "Τηλεϊατρική" του Ι.Ε.Κ. Ε.Κ.Α.Β. Θεσσαλονίκης, Δ΄ Εξάμηνο, Κεφ. 4. Η Προνοσοκομειακή επείγουσα ιατρική και η αποτίμηση των τεχνολογιών τηλεϊατρικής στο Ε.Κ.Α.Β. Ηρακλείου

9.      Andreas S. Pombortsis, "Communication technologies in health care environments", International Journal of Medical Informatics 52 1998: 61-70

10.  Anogianakis, S. Maglavera, A. Pomportsis, S. Bountzioukaw, F. Beltrame, G. Orsi, "Medical emergency aid through telematics: design, implementation, guidelines and analysis of user requirements for the MEDMAID project", International Journal of Medical Informatics 52 (1998) 93-103

11.  ΘΕΜΙΣ ΚΑΤΑΣΚΕΥΑΣΤΙΚΗ, Ανακτήθηκε τον Ιούλιο, 2002 από www.themis.com.gr/ERGA/Tefxos%20ERGA/Korydallos/kkTileiatrikis.htm

12.  OTEPLUS (Τηλεφαρμογές - Μέλος του ομίλου Ο.Τ.Ε.), Ανακτήθηκε τον Ιούνιο, 2002 από www.oteplus.gr/oteplus/greek/services?a=telemed

13.  Καρακωσταντής Γεώργιος (21/06/2001). Άρθρο «Τηλεϊατρική» στο περιοδικό ΝΥΓΜΑ Τεχνολογία – Επιστήμες στο διαδίκτυο, Ανακτήθηκε τον Αύγουστο, 2002 από www.nygma.gr/mag/articles/Article.asp?ar_id=453&ac_id=11

14.  Το Ελληνικό Πρόγραμμα της Τηλεϊατρικής, Ανακτήθηκε τον Ιούλιο, 2002 από http://alpha.mpl.uoa.gr/greekTel/part%202%20telemed%20lesson.html

15.  Ελληνικό Τυπογραφείο, Ανακτήθηκε τον Αύγουστο, 2002 από www.et.gr



© Copyright-VIPAPHARM. All rights reserved

Επιστημονικές ηλεκτρονικές εκδόσεις περιοδικών

web hosting and internet marketing by Siteowners Ltd