ISSN : 2241-4665
ISSN : 2241-4665
Ημερομηνία έκδοσης: Αθήνα 29 Ιουνίου 2021
«ΜΕΤΑΝΑΣΤΕΥΣΗ
ΚΑΙ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΗ ΠΟΛΙΤΙΚΗ ΣΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ»
Ηλίας Λ. Ζιάκας
MSc στη Διοίκηση Εκπαιδευτικών Μονάδων
Εκπαιδευτικός
(Μηχανολόγος Μηχανικός) Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης
«IMMIGRATION AND EDUCATIONAL
POLICY IN GREECE»
Elias L. Ziakas
MSc in the Management of Educational Units
Teacher (Mechanical Engineer) Secondary Education
ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ
ΠΕΡΙΛΗΨΗ…………………………………………………………...………………………3
ABSTRACT…………………………………………………………………………………..
4
ΕΙΣΑΓΩΓΗ ……………………………………………………………………………...……5
ΚΕΦΑΛΑΙΟ 1ο : Η
ΕΛΛΑΔΑ ΩΣ ΧΩΡΑ ΥΠΟΔΟΧΗΣ ΜΕΤΑΝΑΣΤΩΝ
ΜΑΘΗΤΩΝ…………………….…………………………...……………5
ΚΕΦΑΛΑΙΟ 2ο : ΜΟΝΤΕΛΑ – ΠΡΟΣΕΓΓΙΣΕΙΣ ΤΗΣ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗΣ ΤΩΝ
ΜΕΤΑΝΑΣΤΩΝ……………..…………..…………………………..……8
ΚΕΦΑΛΑΙΟ 3ο : Η
ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΗ ΠΟΛΙΤΙΚΗ ΓΙΑ ΤΟΥΣ
ΜΕΤΑΝΑΣΤΕΣ…………...…………………..………………………….9
ΚΕΦΑΛΑΙΟ 4ο :
ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ ΓΙΑ ΒΕΛΤΙΩΣΗ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΗΣ
ΠΟΛΙΤΙΚΗΣ ΓΙΑ ΜΕΤΑΝΑΣΤΕΣ – ΜΑΘΗΤΕΣ…………………..…13
ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑTA..……………………...………………...……………………………….15
ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΚΕΣ ΑΝΑΦΟΡΕΣ……………………………………………………..……17
ΠΕΡΙΛΗΨΗ
Η παρούσα μελέτη στοχεύει στη
διερεύνηση της εκπαιδευτικής πολιτικής στην Ελλάδα σε σχέση με τη μετανάστευση.
Η εκπαίδευση είναι σημαντική για τους μετανάστες αφού τους δίνει τη δυνατότητα
για καλύτερη ένταξη στην κοινωνία. Επιπλέον, αναλύονται τα μοντέλα-προσεγγίσεις
της εκπαίδευσης των μεταναστών για την ομαλή ένταξή τους στο εθνικό σύνολο. Επίσης,
εξετάζεται το θεσμικό, πολιτικό και κοινωνικό πλαίσιο και γίνεται συσχέτιση των
αποφάσεων της Ελληνικής Πολιτείας σε συνάρτηση με την Ευρωπαϊκή Ένωση. Τέλος, παρουσιάζονται
προτάσεις για τη βελτίωση της εκπαιδευτικής πολιτικής για μια καλύτερη ένταξη
των μεταναστών και των προσφύγων στο ελληνικό γίγνεσθαι.
ABSTRACT
The present study aims to investigate the educational
policy in Greece in relation to immigration. Education is important for
immigrants as it enables them to better integrate into society. In addition,
the models-approaches of the education of the immigrants for their smooth
integration in the national whole are analyzed. Also, the institutional,
political and social framework is examined and the decisions of the Greek State
in relation to the European Union are correlated. Finally, proposals are
presented for the improvement of the educational policy for a better
integration of the immigrants and the refugees in the Greek becoming.
ΕΙΣΑΓΩΓΗ
Το μεταναστευτικό φαινόμενο παρουσιάζει έξαρση τα
τελευταία χρόνια παγκοσμίως και συνδέεται στενά με όλες τις πτυχές της
κοινωνικής δραστηριότητας. Άμεση, λοιπόν, είναι η συσχέτισή του με την
εκπαίδευση, αφού τα παιδιά των μεταναστών και των προσφύγων συμμετέχουν σ’ αυτή, μιας και είναι
απαραίτητη προϋπόθεση για την ένταξή τους στην ελληνική πραγματικότητα. Ο ρόλος
των εκπαιδευτικών είναι επιφορτισμένος με αρκετές δυσκολίες, καθώς δεν έχουν
λάβει την κατάλληλη επιμόρφωση για να ανταποκριθούν στις εθνικιστικές εξάρσεις
που συμβαίνουν στη σχολική αίθουσα ή στις δυσκολίες των μεταναστών μαθητών να
συμβαδίσουν με την ελληνική σχολική πραγματικότητα.
Υπηρετώντας σε σχολεία της δευτεροβάθμιας
εκπαίδευσης γεννιέται η απορία για το
πώς μπορούν αλλοδαποί μαθητές να διδαχθούν επιτυχώς μαθήματα όπως η νεοελληνική
γλώσσα ή η ελληνική ιστορία, χωρίς ο εκπαιδευτικός να πέσει στην παγίδα του
εθνικισμού ή του ρατσισμού. Η εκπαίδευση των μεταναστών μαθητών παραμένει ένα
ευαίσθητο θέμα που καθημερινά απασχολεί χιλιάδες εκπαιδευτικούς που
δυσκολεύονται να το διαχειριστούν με επιτυχία.
Η διαπολιτισμική αγωγή, η επίσημη στρατηγική της χώρας
μας και πολλών άλλων κρατών, δείχνει ανίκανη να διαχειριστεί επαρκώς μια τέτοια
μεταναστευτική έκρηξη. Τα στατιστικά στοιχεία για τους μετανάστες μαθητές, αν
και είναι ελλιπή, αποδεικνύουν ότι η παρουσία τους ολοένα αυξάνεται. Επομένως,
η εκπαιδευτική πολιτική για τους μετανάστες χρειάζεται να γίνει ευέλικτη, να
στραφεί στην ολόπλευρη ανάπτυξή τους, γνωστική και κοινωνική, ώστε αφενός να
ακολουθούν τις ενδοσχολικές πολιτισμικές δραστηριότητες και αφετέρου να
προετοιμαστούν για την ομαλή ένταξή τους στην ελληνική κοινωνία.
Τέλος, μη λησμονούμε ότι το δικαίωμα στην εκπαίδευση δε
γνωρίζει σύνορα και δε δίνεται μόνο σε προνομιούχους. Κάθε παιδί δικαιούται
ίσες ευκαιρίες στη ζωή για ολόπλευρη ανάπτυξη και αυτές οφείλουν να παρέχονται
από το ελληνικό εκπαιδευτικό σύστημα. Ας μην αποκλείσουμε κανένα μαθητή από τη
γνώση, την εξέλιξη, το ευτυχισμένο παρόν, το ελπιδοφόρο μέλλον, επειδή αυτό ή
οι γονείς του γεννήθηκαν κάπου αλλού.
ΚΕΦΑΛΑΙΟ 1ο : Η ΕΛΛΑΔΑ ΩΣ ΧΩΡΑ ΥΠΟΔΟΧΗΣ ΜΕΤΑΝΑΣΤΩΝ ΜΑΘΗΤΩΝ
Οι τελευταίες τρεις δεκαετίες με την αυξανόμενη εισροή
μεταναστών έχουν αλλάξει σημαντικά και αμετάκλητα τα κοινωνικά, πολιτισμικά,
εθνικά και φυλετικά γνωρίσματα του πληθυσμού της Ελλάδας. Η εκπαίδευση δε θα
μπορούσε να μείνει ανεπηρέαστη από τις προκλήσεις. Άλλωστε η εκπαίδευση τα
τελευταία τριάντα χρόνια βρίσκεται σε πορεία εκσυγχρονισμού και εναρμόνισης με
το διεθνές συγκείμενο σε θέματα εκπαιδευτικής πολιτικής.
Στην εκπαίδευση των αλλοδαπών μαθητών και στις θεσμικές
ενέργειες που πραγματοποιούνται από την ελληνική πολιτεία στρέφεται το
ενδιαφέρον αυτής της εργασίας. Η Ελλάδα μετά το 1990 από χώρα εξαγωγής
μεταναστών άρχισε να μετατρέπεται σε χώρα εισαγωγής μεταναστών κυρίως από τις
Ανατολικές και Βαλκανικές χώρες. Με έναν πρόχειρο υπολογισμό, μετά την απογραφή
του 2011, πολλοί μιλούν για πάνω από 1.000.000 μετανάστες στην Ελλάδα. Ο
αριθμός των μεταναστών, παρανόμων και νόμιμων, έχει αξιόλογη επίδραση και στον
εκπαιδευτικό τομέα, αφού η παρουσία τους στη χώρα μας συνδέεται με την εύρεση
εργασίας που εξασφαλίζει η ύπαρξη των τίτλων εκπαίδευσης. Επομένως, η
μετανάστευση είναι κυρίως κοινωνικό θέμα που έχει σημαντικότατη επιρροή στην
εκπαίδευση (Chiswick and
DebBurman, 2004) και ο μεταναστευτικός πληθυσμός θεωρείται σοβαρός (Saiti,
2007).
Πιο συγκεκριμένα η σύνδεση μεταναστών και εκπαίδευσης
είναι στενότατη, αφού όταν αυτοί λαμβάνουν εκπαιδευτικούς τίτλους από το
ελληνικό σχολείο βρίσκουν ευκολότερα εργασία. Το πόσο καλά γνωρίζουν την
ελληνική γλώσσα, την επίσημη γλώσσα του κράτους καθορίζει τις οικονομικές τους
αποδοχές (Saiti, 2007) και αυτή η γνώση παρέχεται κυρίως στο σχολείο. Στενά
συναρτημένη από τις οικονομικές απολαβές και το κόστος διαβίωσης είναι και η
επιλογή φοίτησης σχολείου. Έτσι εξηγείται η συχνή αλλαγή σχολείων ιδίως στην
Αθήνα, που βρίσκονται συγκεντρωμένοι οι περισσότεροι μετανάστες. Αντίστοιχα τα
σχολεία των αστικών κέντρων και ιδίως της Αθήνας και της Θεσσαλονίκης
συγκεντρώνουν το μεγαλύτερο αριθμό μεταναστών μαθητών. Ένα επίσης σημαντικό
στοιχείο για τη σύνθεση του μεταναστευτικού πληθυσμού είναι ότι το μεγάλο
ποσοστό είναι Αλβανοί, ενώ ακολουθούν αριθμητικά οι Βούλγαροι, οι Γεωργιανοί
και οι Ρουμάνοι καθώς και πολίτες τρίτων χωρών (Saiti, 2007).
Το ενδιαφέρον του σχολείου στρέφεται κυρίως στην εκμάθηση
της ελληνικής γλώσσας, απαραίτητο στοιχείο για την ένταξη και την αποδοχή των
μεταναστών μαθητών από την κοινότητα και τους συνομηλίκους (Νικολάου και
Στεργίου, 2006).
Οι ανήλικοι υπήκοοι τρίτων χωρών που διαμένουν
στην Ελλάδα υπάγονται σε φοίτηση όπως οι ημεδαποί (Ν. 3448/2006), ενώ το άρθρο
72 του νόμου 3386/2005 ορίζει ξεκάθαρα τους όρους και τις προϋποθέσεις φοίτησης
των αλλοδαπών μαθητών, που είναι ακριβώς ίδιες με των ημεδαπών. Γι’ αυτό το
λόγο αναφέρεται σε έρευνες ότι το ελληνικό εκπαιδευτικό σύστημα παρέχει τις
ίδιες ευκαιρίες σε μετανάστες και ημεδαπούς χωρίς διακρίσεις (Saiti, 2007).
Επίσης, η γνώση της ελληνικής γλώσσας από τους γονείς και η σχέση που διατηρούν
αυτοί με το σχολείο βελτιώνει την επίδοση των μαθητών μεταναστών (Saiti, 2007).
Επομένως, διαπιστώνουμε ότι η παρουσία των μεταναστών μαθητών στο ελληνικό
σχολείο είναι σημαντική και αυξήθηκε με το προσφυγικό πρόβλημα που προέκυψε από
τον πόλεμο στη Συρία.
Η
iefimerifa σε δημοσίευμα της δηλώνει ότι το 2015 ήρθαν στην Ελλάδα πάνω από
800.000 μετανάστες σύμφωνα με στοιχεία του Λιμενικού Σώματος, που έχει στη
διάθεσή του. Οι μετανάστες που έχουν περάσει στην Ελλάδα ή έχουν μετακινηθεί
κάποιοι από αυτούς σε χώρες της Ευρώπης από τις αρχές του 2015 ως τις 21
Δεκεμβρίου του ίδιου έτους ανέρχονται σε 804.465 εκ των οποίων οι μισοί 457.169
ήταν πρόσφυγες από τη Συρία. Συνολικά 77 εθνότητες απαρτίζουν το σύνολο των
υπόλοιπων οικονομικών μεταναστών (iefimerida, 2015). Σύμφωνα με το δελτίο τύπου
του International Οrganisation of Michigan (ΙΟΜ) από τις αρχές του 2016 ως το Νοέμβριο του ίδιου έτους έφτασαν
στην Ευρώπη 363.808 πρόσφυγες και μετανάστες, η πλειονότητα μέσω θαλάσσης (341.055).
Από αυτούς οι 170.553 ήρθαν στην Ελλάδα. Επίσης σύμφωνα με άλλα δημοσιεύματα πάνω από 850 χιλιάδες
μετανάστες έχουν περάσει τα ελληνικά σύνορα το 2015 με το 35% αυτών να είναι
παιδιά. Μόνο στη Λέσβο έχουν φτάσει περίπου 26.000 μετανάστες ενώ στη Χίο ο
αριθμός ξεπερνάει τους 9.000 (fortunegreece, 2016). Στην Ελλάδα το προσφυγικό
βιώνεται έντονα ως φαινόμενο από το 2015 σύμφωνα με στατιστικά στοιχεία της
Ύπατης αρμοστείας. Ενώ τον Οκτώβριο του 2014 έφτασαν 7.432 πρόσφυγες, τον
Οκτώβριο του 2015 ο αριθμός των προσφύγων αυξήθηκε θεαματικά και έφτασε τους
211.663 και τον Οκτώβριο του 2016
μειώθηκε στους 2.970. Αν υπολογίσει κάνεις τον αριθμό των προσφύγων το 2015
δηλαδή 804.467, το 2006 173.450 και το 2017 11.500 γίνεται σαφές ότι ο αριθμός
αφίξεων των προσφύγων αγγίζει το ένα εκατομμύριο (989.417). Σύμφωνα με
στατιστικά στοιχεία της Ύπατης αρμοστείας ο αριθμός των προσφύγων όμως που ζει
στην Ελλάδα είναι πολύ μικρότερος από το σύνολο των προσφύγων που έχουν έρθει
στην Ελλάδα, από το 2014 μέχρι σήμερα, καθώς αυτός ανέρχεται στις 43.370. Από
αυτούς 32.879 κατοικούν στην Ηπειρωτική ενώ 8.451 στη νησιωτική Ελλάδα (UNHCR, 2017).
Από τα στοιχεία που έχουμε γίνεται σαφές
ότι το 29% των προσφύγων που είναι μαθητές 6 έως 12 ετών φοιτούν σε δημοτικά
σχολεία. Ο αριθμός αυτός είναι 5933 παιδιά και αν ληφθεί υπόψη, σύμφωνα με τα στατιστικά
στοιχεία της ΕΛΣΤΑΤ (2016), ότι ο συνολικός αριθμός των μαθητών που έχουν
γραφτεί σε Δημοτικά Σχολεία κατά το σχολικό έτος 2014 - 2015 ανέρχεται σε
639.600 μαθητές ενώ κάθε χρόνο αποφοιτούν από τα δημοτικά σχολεία 101.571
μαθητές. Ο αριθμός των προσφύγων μαθητών που βρίσκεται σε ηλικία φοίτησης
Δημοτικού Σχολείου είναι ιδιαίτερα μικρός, αγγίζοντας περίπου το 0,9% του
μαθητικού πληθυσμού των δημοτικών σχολείων όλης της Ελλάδος.
Τα γενικά στοιχεία σε αριθμούς δείχνουν
τόσο τη σημασία παροχής εκπαίδευσης σε παιδιά προσφύγων όσο και την
αναγκαιότητα παροχής εκπαίδευσης σε παιδιά προσφύγων σε τυπική, μη τυπική και
άτυπη εκπαίδευση.
ΚΕΦΑΛΑΙΟ 2ο : ΜΟΝΤΕΛΑ – ΠΡΟΣΕΓΓΙΣΕΙΣ ΤΗΣ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗΣ ΤΩΝ
ΜΕΤΑΝΑΣΤΩΝ
Η εκπαιδευτική πολιτική που ακολουθείται για την ένταξη
των μεταναστών αρχικά στη σχολική κοινότητα
και έπειτα στην κοινωνική ζωή δεν είναι ενιαία. Ο αποκλεισμός των
μεταναστών από την εκπαίδευση είναι ταυτόχρονα εργασιακός και κοινωνικός
αποκλεισμός και συχνά οδηγεί στη γκετοποίηση και την περιθωριοποίηση. Γι’ αυτό
υιοθετούνται διάφορα μοντέλα – προσεγγίσεις για την ομαλή ένταξη των μεταναστών
και τη συνύπαρξη με τους Έλληνες μαθητές.
Πρώτο μοντέλο είναι αυτό της αφομοίωσης που εκδηλώθηκε
στα μέσα της δεκαετίας του ’60. Αποσκοπούσε στο να ενταχθεί ο μετανάστης
μαθητής στο εθνικό σύνολο, για να εξασφαλιστεί η εθνική συνοχή. Η αφομοίωση
όμως συνεπάγεται την κατάργηση της διαφοράς, χωρίς όμως να λαμβάνεται υπόψη ότι
ο ξένος είναι διαφορετικός και συνιστά ένα φορέα που αξιώνει ισχύ για τις γνώσεις
και την αξία του (Γκόβαρης, 2002).
Ένα άλλο μοντέλο είναι η ενσωμάτωση. Προϋποθέτει τη
διασφάλιση της γλωσσικής, πολιτισμικής ομοιογένειας των κοινωνιών και θεωρείται
μια βασική παράμετρος για τη συμμετοχή στην αγορά εργασίας. Το εκπαιδευτικό
σύστημα συμβάλλει στην ενσωμάτωση των αλλοδαπών μαθητών, όταν λαμβάνει υπόψη τη
γλώσσα και τον πολιτισμό τους, όταν ενθαρρύνει τη συμμετοχή της τοπικής
κοινότητας στην εκπαίδευση των παιδιών και όταν χρησιμοποιεί διδακτική
μεθοδολογία που καλλιεργεί εγγενή κίνητρα όλων των μαθητών να κατακτήσουν τη γνώση
με δικό τους τρόπο (Cummins, 1986).
Το πολυπολιτισμικό μοντέλο τονίζει την ενότητα μέσα στη
διαφορετικότητα. Ενθαρρύνει δηλαδή τη διατήρηση των πολιτισμικών παραδόσεων και
των ιστορικών στοιχείων των ομάδων. Η προσέγγιση αυτή θεωρήθηκε αποτυχημένη,
γιατί βάζει διαχωριστικές γραμμές και αναπαράγει διαφοροποιητικά πολιτιστικά
και εθνοτικά χαρακτηριστικά. Οι πολυπολιτισμικές, λοιπόν, προσωπικότητες είναι
τα άτομα εκείνα που χωρίς να αποποιηθούν το πολιτισμικό κεφάλαιο της χώρας
τους, μπορούν να υιοθετούν στοιχεία από διαφορετικά πολιτισμικά πλαίσια
(Κεσίδου, 2002).
Ένα τέταρτο μοντέλο είναι το αντιρατσιστικό που
εμφανίστηκε στη δεκαετία του ’80 στην Αγγλία και τις Η.Π.Α. Επικεντρώνεται
στους θεσμούς και τις δομές της
κοινωνίας, ενώ επιζητά την ισότητα στην εκπαίδευση για όλους, τη δικαιοσύνη και
την απελευθέρωση από το ρατσισμό. Η παγκόσμια διακήρυξη για την εκπαίδευση όλων των ατόμων που έγινε στην Ταϊλάνδη
επιβάλλει την παγκόσμια πρόσβαση στη στοιχειώδη εκπαίδευση και την ολοκλήρωσή
της σε ποσοστό, όχι μικρότερο από 80% (Ύπατη αρμοστεία Ηνωμένων Εθνών για
πρόσφυγες, 1997). Καταδεικνύεται έτσι το δικαίωμα όλων των μαθητών στην
εκπαίδευση, ανεξάρτητα από τη χώρα καταγωγής και την οικογενειακή προέλευση
(Άρθρο 14 του χάρτη Θεμελιωδών Δικαιωμάτων).
Τέλος, το μοντέλο που έχει επικρατήσει όλων των άλλων και
υιοθετείται από τις περισσότερες χώρες και βέβαια από τη χώρα μας είναι το
διαπολιτισμικό. Είναι η απάντηση στην πολυπολιτισμική κοινωνία και οι βασικές
αρχές του είναι η εκπαίδευση με ενσυναίσθηση, με αλληλεγγύη, με σεβασμό, η
εκπαίδευση που στρέφεται ενάντια στον εθνικισμό. Δίνεται, λοιπόν, σύμφωνα με
αυτό το μοντέλο μια προτεραιότητα στη συνύπαρξη διαφόρων πολιτισμικών
ιδιαιτεροτήτων στο σχολικό περιβάλλον, στον εμπλουτισμό του περιεχομένου της
εκπαίδευσης και στη βελτίωση των σχέσεων των παιδιών με πολιτισμικές διαφορές.
ΚΕΦΑΛΑΙΟ 3ο : Η ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΗ ΠΟΛΙΤΙΚΗ ΓΙΑ ΤΟΥΣ
ΜΕΤΑΝΑΣΤΕΣ
Είναι εξαιρετικά ενδιαφέρον να εξετάσουμε τις ενέργειες
που έχουν γίνει στην Ελλάδα για την ένταξη των μεταναστών μαθητών, λαμβάνοντας
υπόψη ότι σήμερα το θέμα αποκτά ανησυχητικές διαστάσεις. Χρειάζεται λοιπόν να
δούμε τι έχει γίνει σε θεσμικό, πολιτικό και κοινωνικό επίπεδο, ενώ παράλληλα
επιβάλλεται να διαπιστώσουμε πώς συνδέονται οι δικές μας εκπαιδευτικές
αποφάσεις με το ευρωπαϊκό πλαίσιο.
Το γενικό πλαίσιο εκπαιδευτικής πολιτικής που ορίζει τη
στάση απέναντι στους μετανάστες μαθητές είναι το δικαίωμα της διαφορετικότητας,
της ίσης μεταχείρισης και των ίσων δικαιωμάτων. Το 1999 η συνάντηση
πρωθυπουργών στο Τάμπερε στόχευε στη χάραξη κοινής πολιτικής για όλες τις
ευρωπαϊκές χώρες. Η σύσταση R(84)18 προβλέπει τη διαπολιτισμική διάσταση στην
εκπαίδευση εκπαιδευτικών, ενώ η σύσταση R(1093)1989 προβλέπει την εκπαίδευση
των παιδιών των μεταναστών. Οι συστάσεις αυτές αποσκοπούν στο να προσαρμοστούν
τα εκπαιδευτικά συστήματα στις ανάγκες των παιδιών, με την εισαγωγή μαθημάτων
γλώσσας και πολιτισμού των χωρών προέλευσης των παιδιών μέσα σ’ ένα πλαίσιο
κανονικού σχολικού προγράμματος. Τέλος στις πρωτοβουλίες της Ευρωπαϊκής Ένωσης
για την εκπαίδευση των μεταναστών ανήκει η Πράσινη Βίβλος της ευρωπαϊκής
επιτροπής (03 Ιουλίου 2008) με τίτλο «Μετανάστευση και κινητικότητα: προκλήσεις
και ευκαιρίες για εκπαιδευτικά συστήματα Ευρωπαϊκής Ένωσης» και το ψήφισμα του
Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου (02 Απριλίου 2009) για την εκπαίδευση των παιδιών των
μεταναστών. Στην επίσημη εφημερίδα της Ευρωπαϊκής Ένωσης (27 Μάη 2010)
παρουσιάζονται 46 προτάσεις για την εκπαίδευση των μεταναστών, δίνοντας έμφαση
στη δια βίου μάθηση, στην ισότιμη συμμετοχή και στη σπουδαιότητα της
ποικιλομορφίας.
Η Ελλάδα ακολουθεί μια πολιτική για την εκπαίδευση των
μεταναστών, προσανατολισμένη κυρίως στη διαπολιτισμική εκπαίδευση που δίνει
έμφαση στην εκμάθηση της ελληνικής γλώσσας. Ως το 1991 στην Ελλάδα βρισκόταν σε
ισχύ ο νόμος 4310/1929 για τους μετανάστες. Μετά από 60 χρόνια, δεδομένου του
μεταναστευτικού ρεύματος προς την Ελλάδα ο νόμος αυτός αντικαταστάθηκε με το
νόμο 1975/1991, ενώ ακολούθησαν οι νόμοι 2910/2001 και 3386/2005. Παράλληλα
εκδόθηκαν και τρία προγράμματα νομιμοποίησης το 1998, το 2001 και το 2005. Ο
νόμος όμως που είχε άμεση αναφορά στην εκπαίδευση των μεταναστών είναι ο νόμος
2413/1996 με τα άρθρα 34,35,36,37 που προβλέπει τα προγράμματα των δημόσιων
σχολείων να προσαρμόζονται στις ιδιαίτερες εκπαιδευτικές, κοινωνικές και
πολιτισμικές ανάγκες των μαθητών. Ορίζεται επίσης ότι στα σχολεία
διαπολιτισμικής εκπαίδευσης θα εφαρμόζονται τα προγράμματα των αντίστοιχων
δημόσιων σχολείων, τα οποία θα προσαρμόζονται στις ιδιαίτερες ανάγκες των
μεταναστών μαθητών.
Κάνοντας μια σύντομη ιστορική αναδρομή της διαπολιτισμικής εκπαίδευσης στην Ελλάδα θα
δούμε ότι διήλθε κάποια στάδια. Αρχικά λειτούργησε λαμβάνοντας πρόνοια για τους
παλιννοστούντες ιδρύοντας τάξεις υποδοχής τη δεκαετία του 1980 για την ομαλή
προσαρμογή τους, ενώ στη συνέχεια θεσμοθετήθηκαν και φροντιστηριακά τμήματα.
Σύμφωνα με το προεδρικό διάταγμα 494 του 1983 στόχοι αυτών των τάξεων ήταν η
διδασκαλία της ελληνικής γλώσσας για να επιτευχθεί η προσαρμογή στην ελληνική
πραγματικότητα και η διδασκαλία της γλώσσας και του πολιτισμού της χώρας
προέλευσης, ώστε να διατηρηθεί και να καλλιεργηθεί η εθνική ταυτότητα μαθητών. Οι
τάξεις, όμως, αυτές δε λειτούργησαν στην Ελλάδα, ενώ με το νόμο 1894/1990 είναι
πλέον τμήματα ενταγμένα στο κανονικό σχολείο με στόχο την προσαρμογή στο
ελληνικό εκπαιδευτικό σύστημα, χωρίς όμως να διδάσκονται τη γλώσσα τους. Το
1999 λήφθησαν νέες ρυθμίσεις για τις τάξεις υποδοχής και τα φροντιστηριακά
τμήματα, υιοθετώντας ένα ευέλικτο σχήμα θεσμικής και διδακτικής παρέμβασης στις
σχολικές μονάδες για ισόρροπη ανάπτυξη με την εκμάθηση της ελληνικής γλώσσας ως
δεύτερης γλώσσας. Η πρόσληψη, όμως, του δασκάλου που θα διδάσκει τη γλώσσα των
μεταναστών θα γίνεται πλέον από το Νομάρχη και όχι από το Υπουργείο Παιδείας. Το σχολικό έτος 2002-2003
λειτούργησαν στην Ελλάδα 422 τμήματα υποδοχής και 556 φροντιστηριακά τμήματα. Η
ανεπιτυχής λειτουργία του παραπάνω θεσμού οφείλεται σε προβλήματα οργανωτικής
δομής, στην έλλειψη κατάλληλων διδακτικών εγχειριδίων και στη δυσκολία
πρόσληψης κατάλληλου εκπαιδευτικού προσωπικού. Το 2001 ιδρύθηκε το Ινστιτούτο
Παιδείας Ομογενών και Διαπολιτισμικής Εκπαίδευσης (Ι.Π.Ο.Δ.Ε) που συμβουλεύει
την Πολιτεία για χάραξη εκπαιδευτικής πολιτικής και εφαρμογή των εκπαιδευτικών
παρεμβάσεων και καινοτομιών στη διαπολιτισμική εκπαίδευση, ενώ ο νόμος
2413/1996 προέβλεπε και την ίδρυση Ειδικής Γραμματείας Παιδείας Ομογενών και
Διαπολιτισμικής Εκπαίδευσης. Ανατέθηκε επίσης στην πανεπιστημιακή κοινότητα να
διερευνήσει τις συνθήκες διαβίωσης, την εκπαιδευτική και γλωσσική ανάπτυξη για
τους μετανάστες. Αντίστοιχα ιδρύθηκε το 1996 στο Πανεπιστήμιο Αθηνών στο τμήμα
Φιλοσοφίας, Παιδαγωγικής και Ψυχολογίας το Κέντρο Διαπολιτισμικής Αγωγής
(ΚΕ.Δ.Α), το οποίο προωθεί ερευνητικά προγράμματα για την εκπαίδευση των
μεταναστών. Τέλος, κατά τα έτη 1997-2000, 2001-2004 λειτούργησαν τα ΕΠΕΑΕΚ με
τη στήριξη της Ευρωπαϊκής Ένωσης για τη διδασκαλία της ελληνικής ως δεύτερης
ξένης γλώσσας για τα τσιγγανόπαιδα, τους αλλοδαπούς, τους παλιννοστούντες, και
τα μουσουλμανόπαιδα.
Ο
νόμος 3879/2010 (ΦΕΚ 163α / 21.09.2010) αρθ. 26, παρ 1α και 1β
εισάγει το θεσμό των Ζωνών Εκπαιδευτικής Προτεραιότητας (ΖΕΠ). Στόχος των ΖΕΠ
είναι η ισότιμη ένταξη όλων των μαθητών στο εκπαιδευτικό σύστημα μέσω της
λειτουργίας υποστηρικτικών δράσεων για τη βελτίωση της μαθησιακής επίδοσης,
όπως η λειτουργία τάξεων υποδοχής.
Επιπλέον, ρυθμίζονται τα θέματα που αφορούν την οργάνωση και τη λειτουργία των
ΖΕΠ, τη στελέχωση τους με προσωπικό, την απασχόληση εκπαιδευτικών κατ’ αναλογία
με τον αριθμό των μαθητών που χρήζουν διαφοροποιημένης διδακτικής παρέμβασης
και κάθε σχετικό θέμα.
Το Σεπτέμβριο του 2016 δημοσιεύτηκε στη εφημερίδα της
κυβέρνησης ο νόμος 4415 (ρυθμίσεις για την ελληνόγλωσση εκπαίδευση, τη
διαπολιτισμική εκπαίδευση και άλλες διατάξεις). Το άρθρο 38 του νόμου αυτού
εισήγαγε έναν νέο θεσμό, τις Δομές υποδοχής για την εκπαίδευση προσφύγων.
Στην
τυπική εκπαίδευση στην Ελλάδα είχε προγραμματιστεί η δημιουργία 850 κέντρων για
την εκπαίδευση των προσφύγων. Εκτός από αυτό το Υπουργείο Παιδείας και Θρησκευμάτων απέστειλε κατευθύνσεις στις
διευθύνσεις εκπαίδευσης για την ίδρυση και λειτουργία τάξεων υποδοχής ΤΥ ΖΕΠ
για το σχολικό έτος 2016-2017, σε δημοτικά σχολεία της χώρας. Στο έγγραφο
αναφέρεται ότι για το σχολικό έτος 2016-2017 δίνεται η δυνατότητα στα δημοτικά σχολεία
της χώρας να λειτουργήσουν τάξεις υποδοχής ΖΕΠ, ενισχυτικά φροντιστηριακά
τμήματα ΖΕΠ και δομές υποδοχής για την εκπαίδευση των Προσφύγων. Αυτά ισχύουν
ακόμη και σήμερα και επιπλέον έχουν επεκταθεί στα γυμνάσια και τα λύκεια όλης
της χώρας. Σύμφωνα με την εγκύκλιο του ΥΠΕΘ Αρ. πρ. 152929/Δ1 της 19/9/2016 για
την εκπαίδευση των μαθητών που δεν έχουν την απαιτούμενη γνώση της ελληνικής
γλώσσας (Ρομά, αλλοδαπών, παλιννοστούντων, προσφύγων, ευάλωτων κοινωνικών
ομάδων και λοιπά) διαμορφώνεται το πλαίσιο της διαπολιτισμικής εκπαίδευσης ένα
ευέλικτο σχήμα θεσμικής και διδακτικής παρέμβασης το οποίο επιτρέπει στη
σχολική ομάδα, αφού σταθμίσει τις πραγματικές εκπαιδευτικές ανάγκες των μαθητών
αυτών και τις δυνατότητές τους να επιλέξει εκείνο το σχήμα που μπορεί να τους
παρέχει επιπλέον διδακτική υποστήριξη, με σκοπό να τους βοηθήσει να
προσαρμοστούν και τελικά να ενταχθούν πλήρως στις κανονικές τάξεις τις οποίες
είναι εγγεγραμμένοι, σύμφωνα με την κείμενη νομοθεσία.
Για
το σχολικό έτος 2017-18 στην πρώτη φάση δημιουργούνται τάξεις υποδοχής ΖΕΠ μέσα
στο ωρολόγιο πρόγραμμα του σχολείου. Στις ΤΥ Ι ΖΕΠ φοιτούν μαθητές που
έχουν μηδενική γνώση της ελληνικής γλώσσας, παρακολουθούν Φυσική Αγωγή,
Εικαστικά, Μουσική και Ξένη γλώσσα. Στις ΤΥ ΙΙ ΖΕΠ φοιτούν μαθητές που έχουν
μερική γνώση της ελληνικής γλώσσας. Οι μαθητές αυτοί μπαίνουν σε κανονική τάξη
με παράλληλη στήριξη. Η φοίτηση αυτή διαρκεί ως τρία διδακτικά έτη. Στα ΔΥΕΠ τα
μαθήματα πραγματοποιούνται από τις 14.00 ως 18.00 και διδάσκονται τα ακόλουθα
μαθήματα.
●
Ελληνική γλώσσα
●
Μαθηματικά
●
Νέες τεχνολογίες
●
Αγγλικά
●
Φυσική αγωγή
●
Πολιτισμός
●
και Αισθητική αγωγή.
Στη μη τυπική εκπαίδευση γίνονται πολλές δράσεις και
Προγράμματα από τα πανεπιστήμια, από το Διεθνή
Οργανισμό Μετανάστευσης και την Ύπατη αρμοστεία μεταναστών οι οποίοι
συνεργάζονται με φορείς, επαγγελματίες, αλλά και με άτομα που
δραστηριοποιούνται στην εκπαίδευση.
Επομένως, διαπιστώνουμε ότι η ελληνική εκπαιδευτική
πολιτική για τους μετανάστες ταυτίζεται με την αφομοιωτική προσέγγιση της
διαπολιτισμικότητας που εξακολουθεί να τη χαρακτηρίζει και σήμερα.
ΚΕΦΑΛΑΙΟ 4ο : ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ ΓΙΑ ΒΕΛΤΙΩΣΗ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΗΣ
ΠΟΛΙΤΙΚΗΣ
ΓΙΑ ΜΕΤΑΝΑΣΤΕΣ – ΜΑΘΗΤΕΣ
Η παρουσία των μεταναστών τα τελευταία χρόνια διεθνώς
σημειώνει ανοδική πορεία. Τα εθνικά εκπαιδευτικά συστήματα όλων των χωρών και
εν προκειμένω της Ελλάδας δεν μπορούν να τηρήσουν παθητική στάση στις πολιτικές
ένταξης των μεταναστών (Zmas, 2010). Χρειάζεται να δοθεί ιδιαίτερη προσοχή στο
πώς θα γίνει ο χειρισμός των ευάλωτων αυτών ομάδων, για να διατηρηθεί η
κοινωνική συνοχή. Το ότι οι Έλληνες μαθητές έχουν καλύτερες επιδόσεις από τους
μετανάστες συντελεί στο να δυσκολεύονται οι μετανάστες μαθητές να προσαρμοστούν
στην κοινωνική πραγματικότητα της Ελλάδας και να αδυνατούν να συμβαδίσουν με τη
λειτουργία του σχολείου (Govaris, Kaldi and Lolakas, 2010).
Οι προτάσεις για τη βελτίωση του τωρινού ελληνικού
εκπαιδευτικού συγκειμένου θα πρέπει να εντάσσονται σε ένα πνεύμα
αλληλοσεβασμού, διαλογικής συναίνεσης και αλληλοκατανόησης. Πιο συγκεκριμένα ο
ρόλος του εκπαιδευτικού είναι καθοριστικός για την ένταξη του μετανάστη μαθητή
στη σχολική πραγματικότητα. Ο εκπαιδευτικός χρειάζεται την κατάλληλη
επιμόρφωση, ώστε να γνωρίσει εναλλακτικές δομές στη διδασκαλία, να λειτουργήσει
με ενσυναίσθηση, να αντιληφθεί τη σπουδαιότητα του διαπολιτισμικού σεβασμού, να
περιορίσει τον εθνικιστικό τρόπο σκέψης, να λάβει υπόψη του την αξία της
γλώσσας και της κουλτούρας των άλλων λαών. Σημαντική αρωγή μπορούν να
προσφέρουν τα πανεπιστημιακά τμήματα που διδάσκουν μαθήματα διαπολιτισμικής
αγωγής διοργανώνοντας σεμινάρια ενημερωτικού και συμβουλευτικού χαρακτήρα, ώστε
ο εκπαιδευτικός να μην νιώθει αβοήθητος. Η παρουσία και η πρόσληψη δασκάλων με
μεταναστευτικό παρελθόν ίσως βοηθούσε, με την έννοια ότι θα μπορούσαν να δώσουν
τις γνώσεις τους και στους συναδέλφους τους, αλλά και στους μαθητές τους. Για
να υλοποιηθούν όμως όλα τα παραπάνω χρειάζεται και η συνδρομή της πολιτείας, η
οποία οφείλει να παράσχει ψυχολογική, γνωστική και κοινωνική υποστήριξη στους
εκπαιδευτικούς για να ανταποκριθούν επιτυχώς στο απαιτητικό έργο τους.
Αντίστοιχα οι γονείς τόσο των μεταναστών μαθητών όσο και
των Ελλήνων μπορούν να συνεισφέρουν σημαντικά στην ένταξη των μεταναστών στο
σχολείο και στη συνύπαρξή τους με τους Έλληνες. Για παράδειγμα κάποιοι
μετανάστες γονείς σε σχολείο της Αθήνας το 2004 χρηματοδότησαν οι ίδιοι τη
διδασκαλία της Αραβικής γλώσσας και την οργάνωσαν. Παράλληλα οι Αρμένιοι έχουν
ιδρύσει «Σχολείο Αρμενοπαίδων Κυανούς Σταυρός» και το χρηματοδοτούν οι ίδιοι
για την προώθηση της αρμενικής γλώσσας και κουλτούρας. Αξιοσημείωτο είναι ότι
κάποιοι μετανάστες γονείς δείχνουν ενδιαφέρον για την επίδοση των παιδιών τους
στο ελληνικό σχολείο επισκεπτόμενοι το δάσκαλο και συζητώντας για την πορεία
των παιδιών τους. Αυτό το ενδιαφέρον σχετίζεται με το ότι έζησαν οι ίδιοι σε
συνθήκες στέρησης και φτώχειας και επιθυμούν μια καλύτερη ζωή για τα παιδιά
τους που μπορεί να εξασφαλίσει η εκπαίδευση. Επομένως, χρειάζεται να
εξασφαλιστούν οι συνθήκες εκείνες που θα επιτρέπουν μια αποτελεσματική
επικοινωνία κυρίως μέσω της γνώσης της ελληνικής γλώσσας. Γι’ αυτό σε κάποια
σχολεία λειτούργησαν κάποια τμήματα εκμάθησης ελληνικής γλώσσας και για τους
γονείς των μεταναστών (132ο Δημοτικό Σχολείο Γκράβας) που όμως
οδήγησε στην απομάκρυνση της διευθύντριας (Μάης 2007) από τη θέση της για
παράβαση καθήκοντος. Φαίνεται επομένως ότι χρειάζεται μια ευελιξία και μια
συνεργασία πολλών φορέων για να επιτευχθεί μια καλύτερη επικοινωνία γονέων και
εκπαιδευτικών. Τέλος, οι Έλληνες γονείς θα έπρεπε να φέρονται λιγότερο ρατσιστικά
ή μειωτικά απέναντι σε μετανάστες μαθητές. Το ότι το 45% των μαθητών ενός
διαπολιτισμικού σχολείου είναι αλλοδαποί φανερώνει ότι οι Έλληνες γονείς
νιώθουν φόβο και ενίοτε απειλή από τον αλλοδαπό μαθητή που «εισβάλλει» στο
ελληνικό σχολείο. Έτσι ο θεσμός της διαπολιτισμικής αγωγής φαίνεται ότι δεν
πέτυχε το στόχο του για την καλλιέργεια του διαπολιτισμικού σεβασμού και την
ανοχή του διαφορετικού.
Επιπρόσθετα οι Έλληνες μαθητές φαίνεται ότι είναι
περισσότερο ανεκτικοί με τους μετανάστες συμμαθητές τους από ότι οι γονείς
τους. Δε χρειάζονται, λοιπόν, ξεχωριστά σχολεία για αλλοδαπούς, ούτε ποσόστωση
στα δημόσια σχολεία, γιατί έτσι θα μεγιστοποιηθεί το κοινωνικό και πολιτιστικό
χάσμα και θα δυσχερανθεί ακόμη περισσότερο η ομαλή ένταξή τους (Ζmas, 2010). Η
συνύπαρξη αλλοδαπών και ημεδαπών μαθητών καλό είναι να ξεκινά από το
νηπιαγωγείο που χρειάζεται να υιοθετήσει ένα διαπολιτισμικό χαρακτήρα σε
συνδυασμό με τη βιωματικότητα και τη διαθεματικότητα. Εξάλλου η παρακολούθηση
των μαθημάτων από τα πρώτα παιδικά χρόνια βελτιώνει την επίδοση των μαθητών και
διευκολύνει την ένταξη, κάνοντας ευκολότερη την εκμάθηση της ελληνικής γλώσσας,
αναγκαία προϋπόθεση για την αποδοχή των μεταναστών από τους Έλληνες.
Η
εκμάθηση της ελληνικής γλώσσας είναι ένα θέμα που επηρεάζει σημαντικά τη χάραξη
της εκπαιδευτικής πολιτικής. Η διγλωσσία για τους μετανάστες είναι αναπόφευκτη
γιατί από τη στιγμή που οι μετανάστες εισάγονται στο σχολείο γίνονται
δίγλωσσοι. Διεθνώς η διγλωσσία αντιμετωπίζεται με τη διεξαγωγή δίγλωσσων
προγραμμάτων. Στην Ελλάδα η εκπαίδευση δεν είναι σχεδιασμένη από την ελληνική
πολιτεία να καλλιεργεί τη διγλωσσία. Αντίθετα η έμφαση δίνεται στο πώς θα
κατακτηθεί γρηγορότερα και αποτελεσματικότερα η ελληνική γλώσσα. Σε χώρες του
εξωτερικού, όπως η Γερμανία και ο Καναδάς η γλώσσα της χώρας προέλευσης
διδάσκεται ως μάθημα επιλογής. Αυτή η προοπτική είναι η προσφορότερη, καθώς δεν
καταστρατηγείται το δικαίωμα για ισόρροπη πολιτισμική και γνωστική ανάπτυξη των
μεταναστών χωρίς να παραγκωνίζεται η επίσημη γλώσσα του κράτους που υποδέχεται
τους μετανάστες. Εξάλλου η γνώση της επίσημης γλώσσας συνδέεται με την εύρεση
εργασίας, την εξασφάλιση καλύτερων συνθηκών ζωής την αποδοχή από τη σχολική
κοινότητα και τη γειτονιά. Συνεπώς χρειάζεται μια πολιτική για τη διδασκαλία
της γλώσσας που θα εστιάζει και στη σχέση της ελληνικής μ’ άλλες γλώσσες, αφού
θα έχει βέβαια εξασφαλιστεί η επαρκής εκμάθηση της ελληνικής, ώστε στη συνέχεια
να διευρυνθούν οι γλωσσικοί και γνωστικοί ορίζοντες όλων των μαθητών. Οπότε καταλήγοντας, διαπιστώνουμε ότι η χάραξη της
εκπαιδευτικής πολιτικής για την ένταξη των μεταναστών μαθητών στη σχολική
κοινότητα είναι μια σύνθετη διαδικασία που επηρεάζεται και από εξωγενείς
παράγοντες και από εσωγενείς. Ρόλο σημαντικό διαδραματίζει η κοινωνία υποδοχής,
αλλά και η ίδια η μεταναστευτική κοινότητα. Χρειάζεται, επομένως, η συστράτευση
όλων των εμπλεκόμενων παραγόντων στην εκπαιδευτική διαδικασία, γονέων, μαθητών,
εκπαιδευτικών και πολιτικών για να είναι επιτυχής και εφαρμόσιμη η εκπαιδευτική
πολιτική, αποφεύγοντας τα διαπιστωμένα λάθη του παρελθόντος και
συνειδητοποιώντας ότι δεν υπάρχει ένα παγκόσμιο πετυχημένο εκπαιδευτικό μοντέλο
για την ένταξη των μεταναστών μαθητών.
ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑTA
Η ανοδική πορεία του μεταναστευτικού ρεύματος στην Ελλάδα
έχει επηρεάσει σε σημαντικό βαθμό την ελληνική εκπαιδευτική πραγματικότητα.
Όλοι μας στα πλαίσια του γονεϊκού και του εκπαιδευτικού μας ρόλου ερχόμαστε
αντιμέτωποι με τους μετανάστες μαθητές και συνειδητοποιούμε ότι η εκπαιδευτική
πολιτική για το θέμα είναι ανεπαρκής. Το μεταναστευτικό πρόβλημα χρειάζεται μια
συνολική αντιμετώπιση από την πολιτεία, ώστε να εξασφαλιστεί η ομαλή και
απρόσκοπτη συνύπαρξη και συμπόρευση Ελλήνων και μεταναστών.
Η μέχρι τώρα θεσμική αντιμετώπιση έχει επικεντρωθεί στη
διαπολιτισμική αγωγή, χωρίς όμως να έχει διαμορφώσει τις απαραίτητες βάσεις για
να διευκολυνθεί η ομαλή σχολική πορεία των μεταναστών μαθητών. Η γνώση της
ελληνικής γλώσσας καθορίζει εν πολλοίς την επίδοση των μεταναστών μαθητών, την
ένταξή τους στη σχολική κοινότητα, την αποδοχή από τους συμμαθητές τους και τη μετέπειτα κοινωνική
και οικονομική τους ζωή. Αντίστοιχα η άγνοια της ελληνικής γλώσσας επηρεάζει
αρνητικά τη συμμετοχή των μεταναστών γονέων στην εκπαιδευτική διαδικασία και τη
σχολική ζωή.
Οι προτάσεις για τη βελτίωση της παρούσας εκπαιδευτικής
πολιτικής για τους μετανάστες επιβάλλεται να ενταχθούν σ’ ένα πλαίσιο αμοιβαίας
κατανόησης, αλληλοαποδοχής και συνεργασίας λαμβάνοντας υπόψη τις ιδιαίτερες
ανάγκες όλων των εμπλεκόμενων παραγόντων. Οι εκπαιδευτικοί επιτάσσεται να
επιμορφωθούν και να υποστηριχθούν ψυχολογικά και γνωστικά από ειδικούς της
διαπολιτισμικής αγωγής. Οι Έλληνες γονείς που είναι φοβισμένοι απέναντι στους
μετανάστες χρειάζεται να ενημερωθούν από ειδικούς ότι τα παιδιά τους δεν
απειλούνται από αυτούς αλλά ότι ίσως ωφεληθούν αλληλεπιδρώντας με παιδιά άλλων
πολιτισμών. Τέλος, το κράτος πρέπει να δείξει μια έμπρακτη προθυμία να
επαναπροσανατολίσει τα αναλυτικά του προγράμματα.
Η
λύση βρίσκεται στο σεβασμό της διαφορετικότητας πάντα με γνώμονα τα ανθρώπινα
δικαιώματα.
ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΚΕΣ ΑΝΑΦΟΡΕΣ
Ξενόγλωσση Βιβλιογραφία
Chiswick,B.R., and DebBurman,N. (2004), Educational attainment : analysis by
immigrant generation, Economics of Education Review, 23(4),
pp. 361-379.
Cummins, J. (1986), Empowering minority students : A framework for intervention,
Harvard Educational Review, 56, pp. 18-36.
Govaris C.,
Kaldi, S., and Lolakas, S. (2010), “Exploring the relationship between
self esteem and school achievement
of students with immigrant background and native students in the Greek primary
school”, in Govaris, C. and Kaldi, S. (Eds), The
educational challenge of cultural diversity in the international context,
Waxmann: Munster/ New York/Munchen/Berlin, pp.191-209.
Saiti, A. ( 2007), “School Leadership and educational
equality: analysis of Greek
secondary school data”, School Leadership and Management, 27(1),pp. 65-78.
UNHCR (2017), “Greece Fact Sheet – June 2017”, Διαθέσιμο στο
htpp://data2.unhcr.org/en/documents/details/58720
Zmas, A. (2010), “Immigration policies and
educational inequality: A comparative
perspective”, in Govaris, C. and
Kaldi, S., The educational challenge of
cultural diversity in the international context, Waxmann:
Munster/New York/Munchen/Berlin,
pp.135-153.
Ελληνόγλωσση Βιβλιογραφία
Γκόβαρης, Χ. (2002), «Η
κατανόηση του ξένου , Προβλήματα και προοπτικές για
διαπολιτισμική
αγωγή» Στο Καΐλα ,Μ. κ.α. Μύθοι,
μαθηματικά, πολιτισμοί :
Αποσιωπημένες Σχέσεις στην Εκπαίδευση,
Αθήνα: Ατραπός, σελ. 411-428.
ΕΛΣΤΑΤ (2016), «Δελτίο
τύπου. Έρευνες Πρωτοβάθμιας εκπαίδευσης», ΕΛΣΤΑΤ,
Διαθέσιμο στο htpp://statistics.gr/documents/20181/6b71fc54-13c7-4173-
98cf-5bbf2ddd0de9
Iefimerida (2015), «To 2015 μπήκαν στην Ελλάδα 804.465
μετανάστες – Από ποιες
χώρες ήρθαν», 24/12/2015, Διαθέσιμο στο htpp://tinyurl.com/y735ha7u
IOM (2016), «Στις 170.553 οι αφίξεις μεταναστών/προσφύγων
στην Ελλάδα για το
2016», IOM,
Διαθέσιμο στο htpp://tinyurl.com/ya4gwvc6
Fortune Greece (2016), «Γράφημα: Από
ποιες χώρες έρχονται οι πρόσφυγες στην
Ελλάδα», 28/01/2016, Διαθέσιμο στο
htpp://www.fortunegreece.com/article/grafima-apo-pies-chores-erchonte-i- prosfiges-stin-ellada/
Κεσίδου, Α.(2002), «Διαπολιτισμική
εκπαίδευση: Στόχοι και πρακτικές», Στο
Προγράμματα διδασκαλίας στην Εκπαίδευση των Βαλκανικών
χωρών,
Πρακτικά 1ου Βαλκανικού Συνεδρίου,Δράμα:
Επιμελητήριο Δράμας, σελ 75-83.
Νικολάου, Σ.Μ., και
Στεργίου, Λ. (2006), Προβληματισμοί
μεταναστευτικής πολιτικής
στην
Ελλάδα και την Ευρώπη, Εκπαίδευση και Επιστήμη, 3, σελ. 274-287.
Νόμοι – Λοιπά Κείμενα Διεθνών Οργανισμών
Νόμος 4320/1929: « Περί
εγκαταστάσεως και κινήσεως αλλοδαπών εν Ελλάδι ».
Νόμος 1894/1990: « Για
την Ακαδημία Αθηνών και άλλες εκπαιδευτικές διατάξεις ».
Νόμος 1975/1991: «
Είσοδος- έξοδος, παραμονή, εργασία, απέλαση αλλοδαπών,
διαδικασία
αναγνώρισης αλλοδαπών προσφύγων και άλλες διατάξεις ».
Νόμος 2413/1996: « Η
Ελληνική παιδεία στο εξωτερικό , η διαπολιτισμική
εκπαίδευση
και άλλες διατάξεις ».
Νόμος 2910/2001 : «
Είσοδος και παραμονή αλλοδαπών στην ελληνική επικράτεια –
κτήση της ελληνικής ιθαγένειας με πολιτογράφηση και άλλες
διατάξεις ».
Νόμος 3386/2005 : «
Είσοδος , διαμονή και κοινωνική ένταξη υπηκόων τρίτων
χωρών στην ελληνική επικράτεια ».
Νόμος 3448/2006 : « Για
την περαιτέρω χρήση πληροφοριών του δημόσιου τομέα και
τη
ρύθμιση θεμάτων αρμοδιότητας Εσωτερικών,
Δημόσιας Διοίκησης και
Αποκέντρωσης
».
Νόμος 3879/2010: «
Ανάπτυξη της Δια Βίου Μάθησης και λοιπές διατάξεις»
Πράσινη Βίβλος της 3ης
Ιουλίου 2008 – Μετανάστευση και κινητικότητα :
προκλήσεις
και ευκαιρίες για τα εκπαιδευτικά συστήματα της Ευρωπαϊκής
Ένωσης [COM(2008)423].
Χάρτης Θεμελιωδών
Δικαιωμάτων Ευρωπαϊκής Ένωσης : Άρθρο 14 για το δικαίωμα
στην
εκπαίδευση.
Ψήφισμα του Ευρωπαϊκού
Κοινοβουλίου της 2ας Απριλίου 2009 σχετικά με την
εκπαίδευση
των παιδιών των μεταναστών
ΣΥΝΤΟΜΟ ΒΙΟΓΡΑΦΙΚΟ ΣΗΜΕΙΩΜΑ
ΣΠΟΥΔΕΣ
1. Τριτοβάθμια Εκπαίδευση
2021 Μεταπτυχιακό Δίπλωμα Σπουδών του
Γενικού Τμήματος Λάρισας, του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας, με τίτλο: «Διοίκηση Εκπαιδευτικών Μονάδων»
2000
Πτυχίο της Ανωτέρας Σχολής Εκπαιδευτικών Τεχνολόγων Μηχανικών Τμήμα : Μηχανολόγων (Α.Σ.Ε.ΤΕ.Μ – Σ.Ε.Λ.Ε.Τ.Ε)
2. Δευτεροβάθμια Εκπαίδευση
1993 Απολυτήριο του 2ου Λυκείου Θηβών
ΔΙΔΑΚΤΙΚΗ ΕΜΠΕΙΡΙΑ ΣΤΗ ΔΗΜΟΣΙΑ ΔΕΥΤΕΡΟΒΑΘΜΙΑ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ
|
21/11/2001-26/06/2002 |
2ο ΤΕΕ Χαλκίδας ως ωρομίσθιος καθηγητής |
|
27/11/2001-17/06/2002 |
2ο ΤΕΕ Θήβας ως ωρομίσθιος καθηγητής |
|
12/09/2002-30/06/2003 |
2ο ΤΕΕ Λιβαδειάς ως αναπληρωτής καθηγητής |
|
10/09/2003-30/06/2004 |
1ο ΤΕΕ Ρόδου ως μόνιμος καθηγητής κλάδου ΠΕ 82 (Μηχανολόγος) |
|
30/06/2004- 30/06/2015 |
1ο ΕΠΑ.Λ
Λιβαδειάς |
|
01/07/2015- Σήμερα |
Εργαστηριακό Κέντρο (Ε.Κ)
Λιβαδειάς |
ΔΙΔΑΚΤΙΚΗ ΕΜΠΕΙΡΙΑ ΣΤΑ ΔΗΜΟΣΙΑ Ι.Ε.Κ
05/10/2007 – 28/02/2008
Δ.Ι.Ε.Κ Λιβαδειάς ως ωρομίσθιος εκπαιδευτής για 42 ώρες
17/10/2016 – 16/02/2018
Δ.Ι.Ε.Κ Λιβαδειάς ως ωρομίσθιος εκπαιδευτής για 171 ώρες
ΕΠΑΓΓΕΛΜΑΤΙΚΗ ΕΜΠΕΙΡΙΑ
01/06/2002 – 11/09/2002
Γενική Ηλεκτροτεχνική ΑΒΕΕ ως Τεχνολόγος Μηχανολόγος Μηχανικός
ΔΙΟΙΚΗΤΙΚΗ ΕΜΠΕΙΡΙΑ
26/09/2011 – 21/02/2013
Υποδιευθυντής στο 1ο
ΕΠΑ.Λ Λιβαδειάς
01/07/2015 – Σήμερα Υποδιευθυντής στο
Εργαστηριακό Κέντρο (Ε.Κ) Λιβαδειάς
ΞΕΝΕΣ ΓΛΩΣΣΕΣ
Αγγλικά (Καλή
γνώση, επίπεδο Β2)
ΠΙΣΤΟΠΟΙΗΜΕΝΗ ΕΠΙΜΟΡΦΩΣΗ ΣΤΙΣ Τ.Π.Ε.
Βεβαίωση πιστοποίησης δεξιοτήτων
και γνώσεων στις Τεχνολογίες Πληροφορίας και Επικοινωνιών (ΤΠΕ) επιπέδου Α΄.
Υπουργείο Εθνικής Παιδείας & Θρησκευμάτων, 2008.
ΣΥΓΓΡΑΦΙΚΟ ΕΡΓΟ
Έντυπο βιβλίο. Τίτλος: «Επαγγελματική εξουθένωση εκπαιδευτικών
δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης. Μια ποσοτική διερεύνηση στα ΕΠΑ.Λ του νομού
Βοιωτίας». Εκδόσεις: Bookstars
/ Αλέξανδρος Γιωγγαράς, Ν. Κηφισιά, 2021. ISBN: 978-960-571-422-2
© Copyright-VIPAPHARM. All rights reserved
