|
Σύντομη βιογραφία της συγγραφέως |
Ο ΘΕΣΜΟΣ ΤΗΣ ΕΠΑΓΓΕΛΜΑΤΙΚΗΣ ΣΥΜΒΟΥΛΕΥΤΙΚΗΣ ΚΑΙ ΤΟΥ ΣΧΟΛΙΚΟΥ
ΕΠΑΓΓΕΛΜΑΤΙΚΟΥ ΠΡΟΣΑΝΑΤΟΛΙΣΜΟΥ (Σ.Ε.Π.)
Μωυσιάδου Αικατερίνη
Ψυχολόγος Απόφοιτος Α.Π.Θ.
Msc Διοίκηση Μονάδων Υγείας Ε.Α.Π.
Φορέας βιβλιογραφικής ανασκόπησης: Ανώτατη Σχολή Παιδαγωγικής και Τεχνολογικής Εκπαίδευσης (Α.Σ.ΠΑΙ.Τ.Ε.)
Αθήνα 11 Ιουνίου 2012
The institution of Professional Counselling and School
Guidance
Moisiadou
Ekaterini
Psychologist Graduate of
Msc Management of
Health Units,
Greek Open University
Organization of bibliographic work:
School of Pedagogical and
Technological Education (ASPETE)
Περίληψη
Η επαγγελματική ανάπτυξη του ανθρώπου αφορά τον προσανατολισμό του για την επαγγελματική του σταδιοδρομία και τις αποφάσεις που πρέπει να πάρει για το επάγγελμα ή τα επαγγέλματα που επιθυμεί να ακολουθήσει.
Οι εκπαιδευτικές-επαγγελματικές αποφάσεις είναι σημαντικότατες για την σταδιοδρομία του ατόμου διότι από τις αποφάσεις αυτές θα εξαρτηθεί κατά πόσο το άτομο θα είναι εύκολο στο μέλλον να ασχοληθεί εργασιακά, κατά πόσο θα έχει θα έχει επαγγελματική επιτυχία ή αποτυχία και κατά πόσο θα αγαπήσει ή θα μισήσει την εργασία του.
Η εκλογή εκπαιδευτικής-επαγγελματικής κατεύθυνσης είναι στην ουσία εκλογή τρόπου ζωής και αποτελεί μία σύνθετη και πολύπλοκη διαδικασία. Ο προσανατολισμός είναι μια συνεχής προσπάθεια του ατόμου που αποβλέπει στο να βοηθήσει το άτομο στην προσπάθειά του για φυσιολογική ανάπτυξη, για ολοκλήρωση, για προσαρμογή.
Ο προσανατολισμός αρχίζει από μικρή ηλικία και τελειώνει μόνο όταν το άτομο αποσυρθεί από την ενεργό δράση, κοινωνική ή επαγγελματική. Ο προσανατολισμός στοχεύει στο να βοηθήσει τα ενδιαφερόμενα άτομα να πάρουν μόνα τους, τις πιο κατάλληλες γι’ αυτά αποφάσεις όσον αφορά τη σχολική, αρχικά, και την επαγγελματική αργότερα κατεύθυνση που θα ακολουθήσουν, την είσοδό τους στην παραγωγική-ενεργό ζωή, την προσαρμογή τους σε αυτήν και τις πιθανές μελλοντικές αλλαγές της επαγγελματικής τους δραστηριότητας. Βοηθά τα άτομα να συνειδητοποιήσουν τις ικανότητες και τις αδυναμίες τους, να ξεκαθαρίσουν τις απαιτήσεις τους από τη ζωή και να αποσαφηνίσουν τα ενδιαφέροντά τους, προϋποθέσεις για μια ορθή επαγγελματική επιλογή.
Στην παρούσα εργασία περιγράφεται ο θεσμός του Επαγγελματικού Προσανατολισμού (Ε.Π.) και της Συμβουλευτικής στο σχολείο καθώς και ο ρόλος της συνεργασίας γονέων και σχολείου για την αποτελεσματική πληροφόρηση και καθοδήγηση των νέων ώστε να πάρουν σωστές επαγγελματικές αποφάσεις.
Abstract
The professional development
of a human concerns its orientation to professional career and the decisions
that should be taken for the profession or professions that wishes to follow.
The
educational-occupational decisions are important for the person’s career because of these decisions will
determine whether the person will be
easy to deal professionally, will have professional success or failure and
whether it will love or hate its job.
The election
of educational-vocational choice is essentially lifestyle and is a complex and
complicated process. The guidance is an ongoing effort which aims to help
individual in his effort to normal completion, integration, customization.
The guidance
begins early and does not end only when the
individual retires from active duty, social or professional. The guidance aims to help the interested individuals
to get themselves the most appropriate for them decisions, concerning,
initially, the school and, later, the professional direction, their enter into
the productive-active life, their adaptation in it and the possible future
changes in their professional activity. It helps individuals to realize their
abilities and their weaknesses, to clarify their demands from life and to
clarify their interests, conditions for a good career choice.
This work describes the
institution of guidance at school and the role of parents and school’s
collaboration for the people’s effective guidance and information in order to
take right business decisions.
Εισαγωγή
Μία από τις σημαντικότερες καινοτομίες του εκπαιδευτικού μας συστήματος είναι η εισαγωγή του θεσμού του Προσανατολισμού και της Συμβουλευτικής. Η γνώση του αντικειμένου του προσανατολισμού αποτελεί θεωρητική πηγή αλλά και πρακτικό οδηγό για τον σύμβουλο, για τον γενικό εκπαιδευτικό και τον εκπαιδευτικό προσανατολισμού ειδικά, για τον μαθητή, το γονέα, για τον πολίτη γενικά.
Οι επαγγελματικές αποφάσεις των νέων δεν είναι καθορισμένες πάντοτε με βάση τις προσωπικές τους επιλογές, γι’ αυτό η διαδικασία επιλογής επαγγέλματος προϋποθέτει πέρα από την κατάλληλη διαπαιδαγώγηση του ατόμου από πολύ μικρή ηλικία, την ενίσχυση των υπηρεσιών συμβουλευτικής και επαγγελματικού προσανατολισμού. Ο επαγγελματικός προσανατολισμός θα βοηθήσει ιδιαίτερα τα παιδιά να μπορούν να προετοιμαστούν και να κάνουν επιλογές που θα είναι πιο κοντά στις δικές τους ικανότητες και επιθυμίες. Με άλλα λόγια, να προχωρήσουν σε ελεύθερες και αβίαστες, από εξωτερικούς παράγοντες, εκπαιδευτικές και επαγγελματικές επιλογές.
Η επιλογή επαγγέλματος είναι, αν όχι η πιο σημαντική, οπωσδήποτε μια από τις πιο σημαντικές αποφάσεις που παίρνει ο άνθρωπος στη ζωή του. Το επάγγελμα και οι σπουδές του κάθε ανθρώπου σχετίζονται άμεσα με τα προσωπικά χαρακτηριστικά του αλλά συγχρόνως ο προσανατολισμός θα πρέπει να αποβλέπει στην ανάπτυξη όλων των πλευρών της προσωπικότητας των ανθρώπων ήτοι των προσωπικών, των κοινωνικών, των εκπαιδευτικών και των επαγγελματικών.
Το ιδιαίτερο μάθημα-πληροφόρηση του Σχολικού Επαγγελματικού Προσανατολισμού (Σ.Ε.Π.) και τα μηνύματα που μεταδίδονται μέσω ενός ειδικού προγράμματος σπουδών, το οποίο αποσκοπεί στην υποβοήθηση της ωρίμανσης του παιδιού, επηρεάζουν θετικά (ή καμιά φορά αρνητικά) το φάσμα των επαγγελματικών ευκαιριών που προβάλλονται στον έφηβο1.
Ο προσανατολισμός δεν περιορίζεται μόνο στο άτομο αλλά επεκτείνεται και στο περιβάλλον που το επηρεάζει. Ειδικότερα ο Σχολικός Επαγγελματικός Προσανατολισμός (Σ.Ε.Π.) επεκτείνεται όχι μόνο στο σχολικό περιβάλλον του μαθητή αλλά και στο υπόλοιπο περιβάλλον του όπως στην οικογένεια, στους φίλους του και γενικότερα στην εξωσχολική κοινωνία.
Στόχος της εργασίας αυτής είναι να εξετασθεί ο θεσμός της Επαγγελματικής Συμβουλευτικής και του Σχολικού Επαγγελματικού Προσανατολισμού (Σ.Ε.Π.) δίνοντας τα απαραίτητα στοιχεία για το πώς μπορεί να γίνει και να επιδράσει ο θεσμός αυτός στον τρόπο που εξελίσσεται κοινωνικά και επαγγελματικά η σταδιοδρομία του ατόμου. Επίσης αναφέρεται ο ρόλος των γονέων σε συνεργασία με το σχολείο στην επαγγελματική επιλογή του μαθητή.
1.
Εννοιολογικές
αποσαφηνίσεις και σκοποί
Ίσως δεν υπάρχει άλλη σχολική ή κοινωνική δραστηριότητα για την οποία να
έχουν δοθεί τόσοι ορισμοί και να έχουν προταθεί τόσοι σκοποί όσοι στον
προσανατολισμό και αυτό διότι ο προσανατολισμός δεν είναι αυτοδύναμη επιστήμη
αλλά αντλεί από διάφορες επιστήμες κυρίως όμως από την ψυχολογία.
Ο προσανατολισμός αποσκοπεί στο να βοηθήσει το άτομο να γνωρίσει τον εαυτό του, να αξιοποιήσει τις ικανότητες του με τον καλύτερο δυνατό τρόπο και να πάρει ορθές εκπαιδευτικές και επαγγελματικές αποφάσεις.
Στο εκπαιδευτικό σύστημα της Ελλάδας μέχρι και την δεκαετία του ’70 η
δημιουργία υπηρεσιών που θα προσέφεραν βοήθεια για την επίλυση εκπαιδευτικής
κατεύθυνσης και επιλογής επαγγέλματος επικρατούσε ο όρος: Επαγγελματικός Προσανατολισμός ή Επαγγελματική Συμβουλευτική 2.
Σύμφωνα με τις πρόσφατες αναφορές του Οργανισμού Οικονομικής Συνεργασίας και Ανάπτυξης (Ο.Ο.Σ.Α.), της Ευρωπαϊκής Επιτροπής και της Παγκόσμιας Τράπεζας ο ορισμός είναι ο ακόλουθος: «ο επαγγελματικός προσανατολισμός αφορά σε υπηρεσίες και σε δραστηριότητες που έχουν στόχο να βοηθήσουν τα άτομα κάθε ηλικίας και σε κάθε στάδιο της ζωής τους να κάνουν εκπαιδευτικές, επαγγελματικές επιλογές, επιλογές κατάρτισης, όπως και να διαχειριστούν την σταδιοδρομία τους» 2.
Η Κοσμίδου-Hardy (1992, βλ. Πατεστή, 2007) τόνισε ότι η συμβουλευτική δεν μπορεί να θεωρηθεί ως μια στατική δύναμη αλλά ως ένα ζωντανό «κοινωνικό εγχείρημα» το οποίο βρίσκεται σε μια διαρκή πορεία εξέλιξης.
Το πεδίο εφαρμογών της συμβουλευτικής, δεν περιορίζεται μόνο στα προβλήματα και στις δυσκολίες του ατόμου που σχετίζονται με την επαγγελματική του σταδιοδρομία. Ασχολείται με όλο το φάσμα των προβλημάτων και των δυσκολιών που, ενδεχομένως, αντιμετωπίζει το άτομο. Σε αυτήν την εξελικτική της πορεία η συμβουλευτική πρέπει να εξετάζεται σε σχέση και συνάρτηση με το κοινωνικό-ιστορικό, πολιτικό-οικονομικό και το γενικότερο πολιτισμικό πλαίσιο μέσα στο οποίο υπάγεται το άτομο και το επηρεάζει (Κασσωτάκης, 1999).
Επαγγελματική Συμβουλευτική είναι η συμβουλευτική η οποία αναφέρεται στην υποβοήθηση του ατόμου να αναπτυχθεί επαγγελματικά και να αντιμετωπίσει προβλήματα ή δυσκολίες σχετικές με την επιλογή επαγγέλματος και την ένταξή του στην αγορά εργασίας.
Σε μερικές περιπτώσεις η Επαγγελματική Συμβουλευτική χρησιμοποιείται αντί του όρου Επαγγελματικός Προσανατολισμός όμως η Επαγγελματική Συμβουλευτική έχει περισσότερο ψυχολογική χροιά και αναφέρεται στις διαδικασίες υποβοήθησης και στήριξης της επαγγελματικής ανάπτυξης του ατόμου και της λήψης αποφάσεων ενώ στο πεδίο του επαγγελματικού προσανατολισμού υπεισέρχονται και άλλα ζητήματα που αφορούν τον τομέα της απασχόλησης.
Προσεγγίζοντας τον επαγγελματικό προσανατολισμό από κοινωνική άποψη, ως κοινωνικός θεσμός, ο επαγγελματικός προσανατολισμός επιδιώκει την παροχή βοήθειας στους πολίτες, μέσω ειδικών επιστημόνων και αντίστοιχων υπηρεσιών, για να επιλέξουν την επαγγελματική κατεύθυνση που τους ταιριάζει, να προετοιμαστούν για αυτήν και να ενταχθούν, χωρίς δυσκολίες, στην αγορά εργασίας 3.
Επίσης, Επαγγελματική Συμβουλευτική είναι η καθοδήγηση και στήριξη του ατόμου στην προσπάθειά του να επιλέξει το επάγγελμα που του ταιριάζει ή να επιλύσει ψυχολογικά προβλήματα που συνδέονται με αυτό 4.
Οι στόχοι της συμβουλευτικής και του Σχολικού Επαγγελματικού Προσανατολισμού (Σ.Ε.Π.) στο σχολικό καθορίζεται από τις ειδικότερες ανάγκες των ομάδων που εξυπηρετούνται και διαφοροποιούνται ανά βαθμίδα εκπαίδευσης.
Ένας από τους πιο σημαντικούς στόχους της Συμβουλευτικής και του Επαγγελματικού Προσανατολισμού είναι να βοηθηθούν οι νέοι να φτιάξουν τα σχέδιά τους για το μέλλον, τονίζοντας ότι αυτά τα σχέδια δεν περιορίζονται πια σε σχέδια καθαρά επαγγελματικά, αλλά επεκτείνονται σε σχέδια ζωής 4.
2.Σχολικός Επαγγελματικός
Προσανατολισμός
Στο χώρο της εκπαίδευσης ο Επαγγελματικός Προσανατολισμός και ο όρος Επαγγελματική Συμβουλευτική παρόλο που εξακολουθούν και σήμερα να βρίσκονται σε χρήση, αντικαταστάθηκαν από τον όρο: Σχολικός Επαγγελματικός Προσανατολισμός (Σ.Ε.Π.) (Πατεστή, 2007) 2,4.
Είναι φυσικό ότι ο Σχολικός Επαγγελματικός Προσανατολισμός περιέχει κάθε
δραστηριότητα προσανατολισμού και συμβουλευτικής που μπορεί να εφαρμοστεί στο
σχολείο. Ο Σ.Ε.Π. υποδηλώνει το σύνολο των υπηρεσιών
που παρέχονται στους μαθητές και των διαδικασιών που λαμβάνουν χώρα στο πλαίσιο
του σχολείου, με σκοπό την υποβοήθηση των εκπαιδευόμενων να επιλέξουν, σε
διάφορες φάσεις της σχολικής τους
διαδρομής, την κατεύθυνση σπουδών που θα ακολουθήσουν.
Ο τομέας αυτός, που υποτίθεται ότι αναπτύχθηκε ιδιαίτερα, όσον αφορά την πράξη της συμβουλευτικής παρέμβασης και καθοδήγησης, ιδανικά, αποτελεί ένα ολοκληρωμένο σύστημα που από πολύ νωρίς προσφέρει στο παιδί την κατάλληλη ευαισθητοποίηση σε θέματα επαγγελμάτων και σταδιοδρομίας, κάνει προσιτές όλες τις σχετικές πληροφορίες, βοηθάει το παιδί στην προσωπική του ψυχολογική και επαγγελματική ανάπτυξη και το ασκεί στη λήψη αποφάσεων 4.
Στο σχολείο της Δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης η
βοήθεια του θεσμού σχετίζεται με τη λήψη
αποφάσεων γενικά, τη λήψη εκπαιδευτικών και επαγγελματικών αποφάσεων, ειδικά
καθώς η ανάγκη αυτή εντείνεται και οι μαθητές πλησιάζουν στο σημείο που είναι
αναγκασμένοι να επιλέξουν τελεσίδικα σχετικά με σπουδές και επαγγέλματα 5.
Η
δημιουργία του Σ.Ε.Π. στον οποίο συγχωνεύτηκαν ο σχολικός και ο επαγγελματικός
προσανατολισμός προέκυψε ως αποτέλεσμα των διαφοροποιήσεων του εκπαιδευτικού
συστήματος των διαφορετικών χωρών, της επιμηκύνσεως της υποχρεωτικής
εκπαίδευσης και της μεγάλης αυξήσεως των νέων που συνέχιζαν τις σπουδές τους
και μετά την υποχρεωτική εκπαίδευση 3,5.
Η σύνδεση του εκπαιδευτικού με τον
επαγγελματικό προσανατολισμό, έγινε
ακόμη πιο μεγάλη με αποτέλεσμα να ισχυροποιηθεί η ενιαία αντιμετώπιση του
σχολικού και του επαγγελματικού προσανατολισμού. Παράλληλα με τη σύνδεση αυτή,
αυξήθηκε η έμφαση στη συμβουλευτική διάσταση της βοήθειας για την επιλογή
σπουδών και επαγγέλματος, γεγονός το οποίο αντανακλάται και στην καθιέρωση του
όρου συμβουλευτική με την έννοια της Επαγγελματικής Συμβουλευτικής 5.
Η πραγματοποίηση του σκοπού του Σ.Ε.Π.,
επιχειρείται μέσα από τέσσερις στόχους του θεσμού:
α) η αυτογνωσία, που είναι μια διαδικασία
στήριξης του μαθητή στην προσπάθειά του για αυτό-εξερεύνηση, αλλά και παροχής
ευκαιριών για την ανάπτυξη των δυνατοτήτων του,
β) η πληροφόρηση, με την έννοια ότι δεν
προσφέρονται στο μαθητή πληροφορίες μηχανικά, αλλά κατά τρόπο παιδαγωγικό και αναπτυξιακό ενθαρρύνεται να αναπτύξει ο ίδιος έναν ενεργό ρόλο στην
αναζήτηση και κριτική ανάλυση των πληροφοριών και της κοινωνικής
πραγματικότητας,
γ) η λήψη
απόφασης: επιδιώκεται μέσα από μια εξελικτική διαδικασία να βοηθηθεί ο
μαθητής να παίρνει αποφάσεις που αφορούν στην επαγγελματική του
σταδιοδρομία-αλλά και στην προσωπική του ζωή-κατά τρόπο ώριμο και ικανοποιητικό
για τον ίδιο,
δ) η
μετάβαση: με το στόχο αυτό επιδιώκεται η καλύτερη προετοιμασία των νέων για
τη ζωή του ενήλικου, αλλά και η δυναμική ένταξή του στην κοινωνία 2,5.
3.
Συνεργασία γονέων-σχολείου στο πλαίσιο εφαρμογής του
Σχολικού Επαγγελματικού Προσανατολισμού (Σ.Ε.Π.)
Στον σχολικό προσανατολισμό σημαντικό ρόλο
παίζει τόσο ο σχολικός κόσμος με τους λειτουργούς προσανατολισμού, τους λοιπούς
εκπαιδευτικούς και το σχολικό περιβάλλον όσο και ο εξωσχολικός κόσμος όπως
είναι η οικογένεια η οποία μπορεί να συμβάλλει ουσιαστικά στην γενική εξέλιξη
των μαθητών γενικά και στην επαγγελματική τους ανάπτυξη ειδικότερα.
Η συνεργασία με τους γονείς των μαθητών του
σχολείου και ο συντονισμός των προσπαθειών σχολείου-οικογένειας είναι
απαραίτητος έτσι ώστε να αλληλοσυμπληρώνονται οι δύο αυτές προσπάθειες προς
όφελος του μαθητή. Με την συνεργασία επιτυγχάνεται η ενημέρωση των γονέων πάνω
σε θέματα ανάπτυξης και εξέλιξης των παιδιών τους ούτως ώστε να μπορέσουν να
προσαρμόσουν ανάλογα τις σχέσεις τους με τα παιδιά τους και να
συνειδητοποιήσουν το ρόλο τους σχετικά με την επαγγελματική ανάπτυξη των
παιδιών τους.
Οι γονείς δεν πρέπει να κρατούν ουδετερότητα ή
απόσταση όσον αφορά τις επαγγελματικές προτιμήσεις των παιδιών τους. Αντίθετα,
θα πρέπει να συζητούν, όσο το δυνατόν περισσότερο, με τα παιδιά τους τα
προβλήματα που αυτά αντιμετωπίζουν στις επαγγελματικές τους αποφάσεις 4,5.
Λόγω του ότι οι γονείς αντιπροσωπεύουν ένα αρκετά μεγάλο αριθμό επαγγελμάτων θα μπορούσαν να χρησιμοποιηθούν σαν μία βασική πηγή για την πληροφόρηση των μαθητών. Η συνεργασία του σχολείου με τους γονείς μπορεί να πραγματοποιείται μέσω ομαδικών συγκεντρώσεων όπου θα μπορούν να ενημερώσουν τους μαθητές για το επάγγελμά τους, να δεχτούν και να μιλήσουν με ομάδες μαθητών που θα δείξουν ενδιαφέρον για την δουλειά τους, να τους εξηγήσουν το είδος της απασχόλησής τους 5.
Επίσης, μαζική ενημέρωση των γονέων μπορεί να γίνει με διάφορους τρόπους όπως ειδικά σεμινάρια, ειδικά ενημερωτικά φυλλάδια και ειδικές εκπομπές.
4.
Εφαρμογή του θεσμού του Σχολικού Επαγγελματικού Προσανατολισμού (Σ..Ε.Π.) στην
Ελλάδα
Οι ρίζες της ανάπτυξης των δεξιοτήτων και της
επαγγελματικής σταδιοδρομίας του ατόμου βρίσκονται σε μικρή ηλικία. Παρόλα αυτά
ο Σ.Ε.Π. στην Πρωτοβάθμια εκπαίδευση είναι περιορισμένος ή ανύπαρκτος σε χώρες
όπως η δική μας. Παράδειγμα καλής πρακτικής αποτελεί η εφαρμογή του
προσανατολισμού στην Φιλανδία όπου ο προσανατολισμός στην εκπαίδευση
προσφέρεται από τις τελευταίες τάξεις της Πρωτοβάθμιας εκπαίδευσης μέχρι και
την Τριτοβάθμια.
Η προσέγγιση του Σχολικού Επαγγελματικού
Προσανατολισμού που υιοθετήθηκε στη χώρα μας από τις αρχές της δεκαετίας του
΄80 είναι αναπτυξιακή, όπως φαίνεται από τα αναλυτικά του προγράμματα. Το 1981-1982
άρχισε για πρώτη φορά η εφαρμογή του Σ.Ε.Π. σε πανελλήνια κλίμακα στη Γ΄ τάξη
του Γυμνασίου. Το 1982-1983 εισήχθηκε στη Β΄ τάξη του Γενικού Λυκείου, καθώς
και στην Α΄ τάξη του Τεχνικού Επαγγελματικού Λυκείου και το 1983-1984 στην Α’
τάξη του Γυμνασίου και στην Α΄ τάξη του Γενικού Λυκείου. Το 1984-85 ο Σ.Ε.Π.
επεκτάθηκε και στην Α΄ τάξη του Ενιαίου Πολυκλαδικού Λυκείου, το οποίο άρχισε
τότε να λειτουργεί 6.
Μεγάλο έργο, κατά τη διάρκεια της δεκαετίας αυτής,
υλοποιήθηκε στο χώρο του Σχολικού Επαγγελματικού Προσανατολισμού από την
αντίστοιχη ομάδα εργασίας του Παιδαγωγικού Ινστιτούτου με εφαρμογή σε όλες τις
τάξεις της Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης. Η παραπάνω Ομάδα πρότεινε νέες αρχές και
σύγχρονους τρόπους και μεθόδους εφαρμογής του θεσμού και συνέταξε τα πρώτα
αναλυτικά προγράμματα για τη διδασκαλία του 2,6.
Τη σχολική χρονιά 1999-2000 δημιουργήθηκαν στην πρωτεύουσα, κυρίως κάθε νομού, Κέντρα Συμβουλευτικής και Προσανατολισμού (ΚΕ.ΣΥ.Π.) και στελεχώθηκαν από εκπαιδευτικούς οι οποίοι επιμορφώθηκαν στο Σ.Ε.Π. Ταυτόχρονα στα σχολεία ιδρύθηκαν τα Γραφεία Σχολικού Επαγγελματικού Προσανατολισμού (ΓΡΑ.Σ.Ε.Π.) (202 σε όλη τη χώρα) με στόχο την παροχή συμβουλευτικής υποστήριξης στους μαθητές, αλλά και ουσιαστική δυναμική πληροφόρηση, με τη διασύνδεση με σχετικές βάσεις δεδομένων που δημιουργήθηκαν 2,6.
Πέρα από την στήριξη των μαθητών, έργο των
ΚΕ.ΣΥ.Π. αποτελεί η υποδοχή των γονέων και κηδεμόνων καθώς και η στήριξη των
καθηγητών σε δραστηριότητες και προγράμματα που αφορούν στην επαγγελματική
ανάπτυξη των μαθητών (Προγράμματα Αγωγής Σταδιοδρομίας, Ημέρες Επαγγελμάτων,
Ημέρες Σταδιοδρομίας, Εφαρμογή Προγραμμάτων Συμβουλευτικής και Προσανατολισμού
σε Εκπαιδευτικές Μονάδες, επένδυση στον άνθρωπο: ανάπτυξη μεθοδολογίας και
εφαρμογής σύγχρονων εργαλείων Σ.Ε.Π. και Υπηρεσιών Συμβουλευτικής) 2,6.
Στις δραστηριότητες των Γραφείων Σχολικού
Επαγγελματικού Προσανατολισμού (ΓΡΑ.Σ.Ε.Π.) συμπεριλαμβάνεται και η υλοποίηση
προγραμμάτων Επαγγελματικού Προσανατολισμού στο πλαίσιο της «Αγωγής
Σταδιοδρομίας», καθώς και η οργάνωση εκδηλώσεων σε συνεργασία με το ΚΕ.ΣΥ.Π.
στα αντικείμενα της Συμβουλευτικής και του Επαγγελματικού Προσανατολισμού σε
επίπεδο σχολικής μονάδας όπου δεν υπάρχει ΓΡΑ.Σ.Ε.Π. Η εφαρμογή του Σ.Ε.Π.,
όμως, περιορίζεται στη Γ΄ τάξη του Γυμνασίου σε όλη τη διάρκεια της σχολικής
χρονιάς για μία ώρα την εβδομάδα 2,6.
Συμπεράσματα
Σήμερα, η επαγγελματική ανάπτυξη θεωρείται όλο
και περισσότερο μία πορεία προσωπικής ανάπτυξης που διαρκεί ολόκληρη τη ζωή και
προς αυτή την κατεύθυνση θα πρέπει να στοχεύει ο Σχολικός Επαγγελματικός
Προσανατολισμός (Σ.Ε.Π.), καθώς όπως τονίζει ο Κασσωτάκης (1999) το παιδί από
το νηπιαγωγείο κιόλας μπορεί να μυείται σιγά-σιγά στον κόσμο της επαγγελματικής
ζωής.
Ο Σ.Ε.Π. δίνει ιδιαίτερη έμφαση στο να βοηθήσει
τους μαθητές να καταλάβουν τι είναι εκείνο που θα τους γεμίσει ικανοποίηση,
επιδιώκει να διευρύνει την γνώση τους ως προς τις επαγγελματικές τους επιλογές
και να ενισχύσει την προσπάθειά τους να συζεύξουν τις ικανότητες και τις
επιθυμίες τους με τις επιλογές αυτές.
Ο Σ.Ε.Π. είναι όχι μόνο μια παιδαγωγική
λειτουργία αλλά αποτελεί μια αναπόσπαστη διαδικασία της αποστολής του σχολείου,
αφού το σχολείο επιδιώκει την ολοκλήρωση του ατόμου και ο Προσανατολισμός
διευκολύνει αυτή τη διαδικασία.
Η συνεργασία των γονέων με το σχολείο ατομικά
και σαν σύλλογος γονέων και κηδεμόνων μαζικά κρίνεται αναγκαία για την
αποτελεσματική πληροφόρηση και καθοδήγηση των νέων στο πλαίσιο του Σχολικού
Επαγγελματικού Προσανατολισμού.
Το νομοθετικό πλαίσιο του Σχολικού
Επαγγελματικού Προσανατολισμού (Ν. 1566/85), το οποίο αντικατέστησε τον
Επαγγελματικό προσανατολισμό στοχεύει «στην
ανάπτυξη της προσωπικότητας των μαθητών, στην πληροφόρησή τους για τις
επαγγελματικές διεξόδους, στην ενημέρωσή τους για τα μεταβατικά στάδια προς την
επαγγελματική τους αποκατάσταση και την αρμονική τους ένταξη στο κοινωνικό
σύνολο».
Με τον τρόπο αυτό το θέμα της επαγγελματικής
ανάπτυξης πήρε μια νέα διάσταση, μπαίνοντας πλέον και στο πραγματικό κόσμο της
εργασίας. Η εκπαίδευση, και η κατάρτιση
δεν μπορούν να τελειώνουν με την απόκτηση κάποιου πτυχίου ή διπλώματος. Η
συνεχής εκπαίδευση και η διαρκής κατάρτιση και επανακατάρτιση αποτελούν
αμείλικτη αναγκαιότητα της εποχής μας. Στο πλαίσιο αυτό ο Επαγγελματικός
Προσανατολισμός γίνεται πλέον μία δια-βίου διαδικασία, της οποίας η σημασία και
για τα μεμονωμένα άτομα, αλλά και για το κοινωνικό σύνολο ενισχύεται και
διευρύνεται συνεχώς.
Η συμβουλευτική υποστήριξη για την επιλογή
σπουδών και επαγγέλματος δεν είναι πια αναγκαία μόνο στο τέλος της υποχρεωτικής
εκπαίδευσης ή στο Λύκειο. Η μύηση στα ζητήματα αυτά πρέπει να ξεκινάει από την
Πρωτοβάθμια εκπαίδευση, ίσως και από την προσχολική αγωγή, και είναι εξίσου
απαραίτητη και κατά τη διάρκεια των τριτοβάθμιων σπουδών αλλά και μετά τη λήξη
τους.
Βιβλιογραφία
1. Κρουσταλλάκης,
Γ. (1998). Διαπαιδαγώγηση, πορεία ζωής,
θεωρία και πράξη της ζωής του νέου ανθρώπου (Γ’ εκδ.) Αθήνα: (αυτοέκδοση).
2. Πατεστή,
Α. (2007). Συμβουλευτική και Επαγγελματικός Προσανατολισμός-Το παρόν και το
μέλλον για την Ευρώπη και την Ελλάδα. Οδηγός
Συμβουλευτικής και Επαγγελματικού Προσανατολισμού στον τομέα της Εκπαίδευσης,
ΕΚΕΠ. Αθήνα: Μαμαλάκης Ι. Α.Ε.
3. Κασσωτάκης, Μ. (1999). Η πληροφόρηση για τις σπουδές και τα επαγγέλματα. Αθήνα: Εκδόσεις
Γρηγόρη.
4. Κάντας Α., & Χατζή, Α. (1991). Ψυχολογία της εργασίας, Θεωρίες Επαγγελματικής Ανάπτυξης. Στοιχεία Συμβουλευτικής. Αθήνα: Ελληνικά Γράμματα.
5. Δημητρόπουλος,
Ε. (1999). Συμβουλευτική Προσανατολισμός.
Τόμος Α’. Αθήνα: Εκδόσεις Γρηγόρη.
6. Κασσωτάκης, Μ. (1996). Συμβουλευτική και Επαγγελματικός Προσανατολισμός, Θεωρία και Πράξη. Αθήνα: Εκδόσεις Γρηγόρη.
© Copyright- VIPAPHARM – Dr. Victor G. Papagiannopoulos. All rights reserved
